“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

 
 
O‘ZBEKISTONDA TA’LIM PARADIGMALARI VA ILG‘OR TAJRIBALAR 
 
Ibragimova Nilufar Yuldashovna - Qoraqalpog‘iston Respublikasi XTXQT va 
ularning MOHM dotsenti, sotsiologiya fanlari nomzodi 
 
Annotatsiya
: Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasida ta’lim paradigmalari va 
ilg‘or tajribalarning ta’lim tizimiga joriy qilinishi, rivojlagan Germaniya ta’lim tizimida Dual 
ta’lim yandoshuvlarini O‘zbekistonga tadbiq qilish masalalari haqida so‘z yuritilib huquqiy 
jihatlari yoritib beriladi. 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
38 
“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında 
islewdegi mashqalalar hám sheshimler”
Kalit so‘zlar
: ta’lim, paradigma, ilg‘or tajriba, dual ta’lim, ta’lim bosqichlari, ta’limga 
yondashuvlar. 
O‘zbekiston Respublikasida ta’lim muammolari bugungi kunda davlat siyosatining 
ustuvor vazifalarga aylanib bormoqda. 2020 yil 23 sentyabrda “Ta’lim to‘g‘risida”gi yangi 
tahrir qonunning ishlab chiqilib amaliyotga tadbiq qilinishi ta’lim tizimidagi ichki jarayonlar 
bilan ham, uning mazmuni va funktsional jihatlari bo‘yicha isloh qilish natijalari bilan ham, 
so‘nggi yillardagi o‘zgarishlarning ijtimoiy oqibatlari bilan ham bog‘liqdir. Ta’lim 
muammolari har qanday davlatning va insoniyatning global muammolari qatoriga kiradi. 
Ta’lim insoniyat tsivilizatsiyasining kundalik hayotida muhim rol o‘ynaydi. Avvalo ta’lim 
tizimi yaratadigan millatning intellektual salohiyati mamlakatlar va xalqlarning izchil 
rivojlanishining belgilovchi omiliga aylanadi. Zamonaviy jamiyatda ta’lim asosan 
jamiyatning nafaqat ertangi kunini belgilaydi, balki jamiyatning ko‘zgusi sifatida ham ko‘rish 
mumkin. Ta’limning samarali yo‘lga qo‘yilishi davlatning dunyodagi kuchli raqobatda 
qanday bo‘lishini va qanday o‘rin egallashini, fuqarolari qanday bo‘lishini belgilaydi. Har 
qanday davlatda ta’lim tizimi va ilm-fanning dolzarb muammolarini hal qilish mamlakat 
xavfsizligini ta'minlash, inqirozdan chiqishning eng yaxshi yo‘llarini topish, jamiyatning 
barqaror rivojlanishi va fuqarolarning ijodiy o‘zini o‘zi anglashi uchun qulay imkoniyatlar 
yaratish bilan uzviy bog‘liq holardir.
Paradigma so‘zi lotin tilidan so‘zma-so‘z tarjima qilinganda "misol", “namuna”, 
“shablon” degan ma'noni anglatadi. Ma’lum sohalarda fikrlar, tushunchalar to‘plamini yoki 
nazariyasini, tadqiqot usullari, postulatlar va standartlarni o‘z ichiga oladi.
Paradigma tushunchasini amerikalik fizik va fan tarixchi olim Tomas Kun tomonidan 
kiritilgan bo‘lib, u ilmiy intizomni rivojlantirishning turli bosqichlarini ajratib ko‘rsatdi: pre-
paradigma (paradigma o‘rnatilishidan oldingi); paradigmaning ustunligi ("normal fan" deb 
ataladi); normal fanning inqirozi; paradigma o‘zgarishi, biridan ikkinchisiga o‘tishdan iborat 
bo‘lgan ilmiy inqilob sifatida ta’riflaydi.
Т.Kunning fikriga ko‘ra,