Tili va adabiyoti universiteti


Chunki  toʻlqinda koʻzni ochganman, Chunki



Download 6,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/464
Sana03.03.2022
Hajmi6,85 Mb.
#481675
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   464
Bog'liq
Merobdan-caenda-kullanilgan-frazeologik-birliklar-va-ularning-uslubij-hususiatlari

Chunki
 toʻlqinda koʻzni ochganman,
Chunki
 torlikdan mangu qochganman. 
[Dengiz boʻyida: 76] 
Badiiy matnda qoʻllangan takrorlar joylashish oʻrni va oʻrtadagi masofasiga koʻra ham 
tasnif qilinadi. Bunga koʻra: kontakt (masofasiz, yaqin oʻrinli), distant (masofali, uzoq oʻrinli) 
takrorlarga ajratiladi.[Yoʻldoshev, Yadgarov, 2007:81].
Botu takrorning bu ikki koʻrinishidan ham matnning ekspressivligini oshirish maqsadida 
foydalangan: 
Olgʻa, olgʻa, olgʻa, olgʻa!.. 
Qonimiz vulqondek qaynagan,
 
Umidning yulduzi 
porlagan.
 
Bir odim boʻlsin 
[Hamon olgʻa: 87]. Bu matnda 
olgʻa
soʻzi kontakt (yonma-yon) 
qoʻllangan va oʻziga xos koʻtarinkilik, tantanavorlikni ifodalab kelgan. Quyidagi misolda esa, 
ogʻzaki nutqda faol boʻlgan 
esiz
soʻzi yonma-yon qoʻllanib, voqelikka nisbatan achinish, 
gʻazablanish kabi ma’nolarni kuchaytirgan:
Yoshlik chogʻimda Yigʻini menga Uyalmay 
oʻrgatgan Yigʻloqi zotlar! 
Essizkim, essiz
Emdi nagʻmangiz Boʻshliqda bitgay! Boʻshliqqa 
ketgay! 
[Yosh yurak toʻlqini: 41]
 
Navbatdagi matnda takrorni distant (masofaviy) kuzatamiz: 
Oʻngda yuz yoʻl, soʻlda ming yoʻl,
Nurga boshlar qaysi bir 
yoʻl

Oʻngda yuz yoʻl, soʻlda ming yoʻl, 
Goʻrga tashlar qaysi bir qoʻl? 
— Mana, soʻnmas nurga boshlar 
Soʻlda boʻlgan eng ogʻir 
yoʻl
!.
.[Yoʻl izlovchiga. BSH. 70]. Keltirilgan parchada 
Oʻngda yuz 
yoʻl, soʻlda ming yoʻl 
qoʻshma gapi hamda
 yoʻl 
soʻzi satrlararo mahorat
 
bilan takrorlangan va 
fikrni kengroq ifodalashga xizmat qilgan. 
Takrorning yana fonetik takror, leksik-semantik takror va grammatik takror kabi 
koʻrinishlari boʻlib, bular ham turli uslubiy vazifalarni bajaradi. Quyida soʻz birikmasi bilan 
ifodalangan grammatik takrorga misol keltiramiz: 
Yosh bilak
— kuchli bilak Hormasin ham 


67 
tolmasin. 

Download 6,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   464




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish