Termiz davlat universiteti tibbiy bilim asoslari kafedrasi tibbiy bilim asoslari fanidan amaliy

Traxeya va bronxlar.  Traxeya xiqildoqning pastki qismidan ya

’ni IY-YI bo’yin 

umurtqalari  ro

’parasidan  boshlanib,  u  ko’krak  umurtqasi  ro’parasigacha  davom 

etadi va shu joydan o

’ng va chap bronxlarga bo’linadi. Bronxlar o’pka to’qimasiga 

kirib, xuddi daraxt shoxiga o

’xshab, juda ko’p mayda bronxchalarga tarmoqlanadi 

va bora-bora alveola pufakchalarini hosil qiladi. 

 

Traxeya va bronxlar nafas yo

’li xisoblanib, ular havoni ilitib, namlab, mayda 

chang zarrachalaridan tozalab, o

’pka  alveolalariga o’tkazadi. 

O

’pka.    Bir  juft  bo’lib,  (o’ng  va  chap),  qonussimon  tuzilgan.  Ular  ko’krak 

qafasining, ikki tomonidan joylashgan. O

’ng o’pka kattaroq bo’lib, yuqori, o’rta va 

pastki  bo

’laklardan  iborat.  Chap  o’pka  esa  yuqori  va  pastki  bo’lakdan  tashkil 

topgan.  O

’pka  to’qimasi  daraxtsimon  shakldagi  o’rtacha,  mayda  va  eng  mayda 

bronxchalardan  hamda  pufakchasimon  alveolalardan  tashkil  topgan.  O

’pkaning 

nafas olish va chiqarish funksiyasini asosiy alveolalar bajaradi. Alveolalarning soni 

ikki  o

’pkada  750  mln  atrofida  bo’ladi,  o’pkalar  tashqi  tomonidan  plevra  pardasi 

bilan o

’ralgan. U ikki qavatdan (ichki va tashqi) iborat bo’lib, ular orasida torgina 

plevra bo

’shlig’i  hosil  bo’ladi. 

 

Plevra bo

’shlig’i ichidagi bosim atmosfera bosimiga nisbatan kam bo’ladi. 

 

Bu  esa  nafas  olgan  paytda  o

’pka  to’qimasining  kengayishiga  va  undagi 

alveolalarga  havo  kirishiga,  nafas  chiqarganda  esa  torayib,  alveolalardagi  havoni 

qisib chiqarishga imqon beradi.