Tegi sarlavhaning tegidir, va hujjatga nom bеrish uchun hizmat qiladi hujjat nomi va

Ishlab chiqaruvchi	Asosiy versiya	Boshlang’ich yangilanish va o’zgarishlar	Chiqqan sanasi
Eslatmalar
Macromedia	1.0	1.0	Dekabr 1997	Birinchi verseiya. Mac OS uchun.
		1.2	Mart 1998	Windows uchun birinchi versiya
	2.0	2.0	Dekabr 1998
	3.0	3.0	Dekabr 1999
		UltraDev 1.0	Iyun 1999
	4.0	4.0	Dekabr 2000
		UltraDev 4.0	Dekabr 2000
	6.0	MX	29 May 2002
	7.0	MX 2004	10 Sentaybr 2003
	8.0	8.0	13 Sentaybr 2005	Macromedia ning oxirgi versiyasi
Adobe	9.0	CS3	16 Aprel 2007
	10.0	CS4	23 Sentaybr 2008
	11.0	CS5	12 Aprel 2010
	11.5	CS5.5	12 Aprel 2011	HTML5 qo'llab quvvatlaydi
	12.0	CS6	21 Aprel 2012
	13.0	CC	17 Iyun 2013
	14.0	CC 2014	18 Iyun 2014
	14.1		6 Oktabr 2014
	16.0	CC 2015	16 Iyun 2015
	17.0	CC 2017	2 Noyabr 2016

Rang	Izoh
Qizil	Eski versiya, boshqa qo’llab quvvatlamaydi
Sariq	Eski versiya, xozircha xizmat ko’rsatiladi
Yashil	Yangi versiya

Macromedia Dreamweaver dasturi ham WYSIWYG texnologiyasi asosida ishlovchi dastur bo‘lib, FrontPage 2003 dasturiga o‘xshagan interfeysga ega. Macromedia Dreamweaver dasturida ham ko‘pchilik web ishlanmalar yaratiladi.

Ishchi sohaning asosiy tashkil etuvchilari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  Hujjat oynasi - tahrirlanayotgan hujjatni ko‘rsatadi.
  
• 
  Ob’ekt palitrasi (Insert) - turli xil tipdagi ob’ektlarni (rasmlar, jadvallar, maxsus simvollar va boshqalar) sahifada tezda joylashtirish uchun xizmat qiladigan tugmalarga ega;
  
• 
  Xususiyatlar palitrasi (Properties) - belgilangan matn yoki ob’ekt xususiyatlarini ko‘rsatadi va ularni tahrirlash imkonini beradi.
  
• 
  O‘zgaruvchan palitralar (Floating Palettes)- oynalar, inspektorlar va palitralarni umumiy bloka birlashtirish uchun xizmat qiladi.
  

Hujjat oynasi Macromedia Dreamweaver 8 dasturining asosiy oynasi hisoblanib (2‑rasm), unda hujjatni yaratish va tahrirlash jarayonini ko‘rish mumkin; Hujjatning brauzer oynasida qanday ko‘rinishini taxminiy ko‘rsatib turadi; Joriy loyihaga bog‘liq bo‘lgan turli xil ma’lumotlardan foydalanish imkonini beradi.

13-rasm. Macromedia Dreamweaver 8 dasturi oynasi

Ob’ekt palitrasi jadvallar, rasmlar, qatlamlar va boshqa ob’ektlarni tezda joylashtirishga mo‘ljallangan tugmalardan tashkil topgan. Ob’ektlar palitrasini ochish\yopish uchun bosh menyudan Window > Insert bo‘limini tanlang yoki Ctrl+F2 klavishlar birligini bosing.

Ob’ektlar palitrasi quyidagi bo‘limlarga ega:

• 
  Characters - maxsus simvollarni sahifaga o‘rnatish va simvollarni tanlov asosida o‘rnatish imkonini beradi;
  
• 
  Common - rasm, jadval, Flash kliplari, Shochweve, Java apletlari va boshqa ko‘p ishlatiladigan ob’ektlar; Internet magazindagi maxsulotlar namoyishi.
  
• 
  Forms - shakllar va boshqarish elementlarini yaratish;
  
• 
  Frames - sahifada ko‘p qo‘llaniladigan freymlar tuzilishlarini o‘zida saqlaydi;
  
• 
  Head - sahifa sarlavhasi teglari: META, KEYWORDS va Base, Refresh va boshqalar; Huddi shu yerga meninh shaxsiy internet magazinim deb yozamiz.
  

JetBrains PhpStorm

14-rasm. JetBrains PhpStorm dasturining logo tipi.

JetBrains PhpStorm – PHP uchun integratsiyanlangan pullik kross-platforma. Intellij IDEA platformasi asosida JetBrains kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan.

JetBrains PhpStorm – PHP, HTML va JavaScriptlarning kodlarni taxlil qilish, xatolarini to’g’rilash, PHP va JavaScript kodlarni tartibga solib turadi. PHPStorm dasturi PHP 5.3, 5.4, 5.5, 5.6, 7.0 va 7.0 versiyalarining kodlarni avtomatikravishda to’ldirish, shu jumladan generatorlar, hamdasturlar, nomlar maydoni, uzilishlar, qisqa massiv sintaksisini qo’llab quvatlaydi. SQL muxarririning to’laqonli mavjudligi so’rov natijalarini olishga yordam beradi. Dastur IntelliJ IDEA asosida Java tilida yozilgan. Foydalanuvchilar IntelliJ platformasi uchun ishlab chiqilgan plaginlarga o'rnatish orqali funksiyalarini kengaytirish, yoki o'z plagin yozish mumkin.

Asosiy imkoniyatlari

PHP taxrirlovchisi sifatida:

• 
  PhpStorm o’zida PHP uchun aqlli va juda boy kodlarning lug’ati, kodlarni formatlash konfiguratsiyasi, xatolarni tekshirish va avtomatik kodlarni qo’shish xususiyatlariga ega.
  
• 
  PHP 5.3, 5.4, 5.5, 5.6, 7.0 va 7.0 versiyalarining kodlarni avtomatikravishda to’ldirish, shu jumladan generatorlar, hamdasturlar, nomlar maydoni, uzilishlar, qisqa massiv sintaksisini, funksiyaning chaqarish yordamida massivlarni ustida ammalar bajarish, ikkilik literallarni va bosh juda funksiyalarini qo’llab quvatlaydi.
  
• 
  Kodlarni avtomatik qo’shish sinflarni, metodlarni, o’zgaruvchi nomalarini, katta maydon nomalariva shunga o’xshash argumentlarni ishlatilishiga yordam beradi.
  
• 
  PSR1/PSR2, Drupal, Symfony2, Zend dasturlarning standartlarini qo’llab quvvatlaydi.
  
• 
  PHPDoc xususiyati ya’ni JavaDoc xujjatlarni PHPdan foydalanish uchun moslashtira oladi. Doc-blok bu ko’p qatorli komentariyalar xuddi C tiliga o’xshash bo’ladi.
  
• 
  PhpStorm dasturi @property, @method va @var asosida kodlarni avtomatik qo’shish imkoniyatiga ega.
  
• 
  Kodlarni nusxalash.
  
• 
  PHP Code Sniffer (phpcs) yordamida kodlarni tekshirish.
  
• 
  Kodlarni qayta ishlash(qayta nomalsh, o’zgaruvchilar, o’zgarmaslar, maydonlar);
  
• 
  Smarty shabloni ya’ni sintaktik xatoliklarni ko’rsatish, Smarty funksiyalarni va atributlarni qo’shish, qavslarni va ochilib yopiluvchi teglarni juftlarni qo’yish xususiyatiga;
  
• 
  Symfony2 va Yii Framework uchun MVC( model – view – controller ) qo’llab quvvatlaydi;
  
• 
  PHAR arxivi orqali kodlarni arxivga olish va undan chiqarish;
  

NetBeans

53-rasm. NetBeans dasturining logo tipi.

NetBeans IDE – mashinalar uchun Java, Python, PHP, JavaScript, C, C++, ADA kabi dasturlash tillarida erkin dasturlar yaratish uchun mo’lljallangan. Dastur Java tilida yozilgan va Oracle kompaniyasi, NetBeansning mustaqil yaratuvchilari ( NetBeans Community ) va NetBeans Org. tomonidan qo’llab quvvatlab keladi. Dasturni ishlashi uchun Sun JDK yoki J2EE SDK so’nggi versiyalari o’rnatilishi kerak. Dasturni odatiy holda J2SE va J2EE ishlay oladi. 6.0 versiyasidan boshlab J2ME mobil qurilmalar dasturlar yaratish, C++ va PHPnig ishlashi uchun qo’shimcha kompanentalar talab qilmaydi. 2016 - yil sentyabr oyidan boshlab Oracle kompaniyasi NetBeans loyihasini yanada rivojlantish uchun Apache qo’liga topshirida.

Imkoniyati

NetBeans 6.1 versiyasi UML, SOA, Ruby dasturlash tili, mobil qurilmalar uchun ilovalar yaratuvchi J2ME, 6.5 versiyasida PHP tili qo’shilgan, bundan tashqari dastur mashhur va juda qulay dizayner moduli JasperReports kutubxonasi aosisda ishlaydigan iReport ni qo’llab quvvatlaydi.

NetBeans asosiy g’oyasi Sun firmasi tomonidan Java tilida yaratilgan Sun Java Studio Creator, Sun Java Studio Enterprise va Oracle Solaris Studio yordamida kodlarni ishlashni osonlashtirish va rivojlantirish. Bundan tashqari Sun firmasi ilova yaratuvchilar uchun Sun Developer Network bepul ro’yhatdan o’tkazish imkoniyatiga ega, ro’yhatdan o’tish vaqtida hech qanday xizmatlar va majburiyatlar taklif qilmaydi, faqatgina CDDL litsenziyasiga roziligi so’raladi.

NetBeans 6.7 versiyasida Project Kenia, Groovy tili, Grails veb freymvorklari, 6.8 versiyasida esa Symfony, 6.9 versiyasida Zend Frameworklar bilan ishlash uchun qulay versiyalari yaratilgan. Dasturning 7 versiyasida Ruby va Ruby on Rails tilini qo’llab quvvatlashni to’xtatgan, sababi bu versiyada Java 7 tilini to’liq qo’llab quvvatlashi va bu til bilan NetBeans foydalanuvchilarni kam bo’lganligi.

NetBeans platformasi

NetBeans platformasi – Swing dasturlari yaratish uchun mo’jallangan, plagin va dasturlar ishlab chiqish uchun barcha qulayliklarga ega. Ilova dinamik xolatda boshqa modullarni yuklab olishi mumkin. Foydalanuvchilar dasturni yangilash jarayonida, loyihaga oid modullarni ham yuklab oladi.

Platforma asosan:

• 
  Ilova dizayni boshqarish;
  
• 
  Foydalanuvchilarni boshqarish;
  
• 
  Ma’lumotlar bazasini boshqarish;
  
• 
  Oynalarni boshqarish;
  
• 
  Freymworklar bilan ishlash;
  
• 
  NetBeansning vizual kutubxonasi ishlash mo’ljallangan.
  

NetBeans Profiler – Java ilovalarini nazorat qiluvchi vosita: xotira taqsimlanishi va uning ishlashini optimalashtirishga yordam beradi.

NetBeans IDE Bundle for PHP – jamalamasi PHP uchun quyidagilarni taklif qila oladi:

• 
  Xdebug: kodlarni to’g’rilash;
  
• 
  Testlash: PHPUnit va Selenium;
  
• 
  Freymvorklar : Symfony (dasturni 6.8 versiyasidan boshlab) va Zend Framework (dasturni 6.9 versiyasidan boshlab)
  
• 
  Git (dasturni 7.1 versiyasidan boshlab)
  

54-rasm.NetBeans dasturining yorlig’i.

Yuqorida aytganimizdek dasturni ishlashi uchun JDK kompyuterga o’rnatilgan bo’lishi lozim. Dasturni boshqa dasturlar kabi ish stoldan uning (54-rasm.) yorlig’iga ikki marta chap tomonini bosgan xolda ishga tushurishimiz mumkin.(-rasm)

55-rasm.NetBeans dasturining ishga tushish jarayoni.

56-rasm.Dasturning umumiy ko’rinishi.

NetBeans 8.2 imkoniyatlari:

57-rasm. ECMAScript 7 va 6 verisalarini birini tanlash.

• 
  ECMAScript 6 va Experimental ECMAScript 7 qo’llab quvvatlaydi;
  
• 
  Node.js vositlari: Grunt va Gulp Task Runners modullari va Node.js 4.0;
  
• 
  Oracle JET vositalari: Oracle JET Base, Oracle JET Quickstart Basic va Oracle JET Component Interaction ning andozalarini taklif etadi. (58-rasm)
  

5
8-rasm. Oracle JET ning andozalari.

• 
  PHP 7 bilan birgalikda: Symfony3, PHPUnit va phpcs.xml konfiguratsiya fayllari
  
• 
  Docker
  
• 
  Editor Multicarets
  
• 
  SQL Profiling Improvements(59-rasm)
  

59-rasm.SQL tili.

• 
  C/C++ vositalarini qo’llab quvatlaydi.