Tasdiqla yman: umumiy o'rta ta'lim m aktabi direktori

ko b ta k   bermoq 

fe’llarini  qiyoslab,  farqli  tomonlarini  toping.

S I, 

J 

F e’Dar  tuzilishiga  k o ‘ra  to ‘rt  xU

bobladi:

a)  sodda  fe’llar;  b)  qo6shma  fe ’llar;  d)  juft  fe’llar; 

e) takroriy  fe’llar.

Sodda  fe’llar  bir  asosdan  tarkib  topadi.  Sodda  tub 

fe’llar  asos  holatida 

ish-harakat  va  holatnl 

anglatadi. 

M a s a l a n :   q u r m o q y  y u r m o q ,  ketinoq.

Sodda  yasama  fe ’llar  s o ‘z  yasovchi  qo6shimchalar

35

---

yordamida  boshqa  so ‘z  turkumlaridan  yasaladi:  shod — 

shodlanmoq,  yangi — yangilamoq,  gap — gapirm oq,  guv — 

guvullamoqy  tez — tezlamoq.

184

 

,  G ap larn i  k o ‘chiring.  S odda  fe’lla m i  tu b   va  yasam a 

fe ’llarga  ajrating.

K unlardan  bir  kuni  Durroj:  «M en  tuzoqqa  tushdim!»  — 

deb  sherni  aldadi.  Sher  o'zining  aldanganini  bilib:  «M eni  alda- 

magil,  yolg‘onchidan  el  nafratlanadi»,  desa  ham ,  D urroj  quloq 

solmas,  yolg‘onchilikni,  aldashni  q o £ym as  edi.  Bir  kuni  Durroj 

tuzoqqa  ilindi  va:  «M eni  tutib  oldilar!»  deb  qattiq  qichqirdi. 

Sher:  «Bu  gal  h a m  

D urroj  m eni  aldayapti»,  deb  qutqarishga 

bormadi.  {Alisher  Navoiy)

K o ‘rdingizm i,  bolalar!  D urroj  yolg'on  so ‘zlagani,  n o to £g £ri 

gapirgani 

u ch u n   tuzoqqa  tushdi.

185

 

*. 

Q uyidagi  fe’lla m i  ikki  guruhga  b o 'lib   k o ‘chiring. 

B irinchi  g u ra h g a  sodda  tu b ,  ikkinchi  guruhga  sodda  yasam a  fe’llam i 

kiriting.

Bilmoq,  eslam oq,  qutlam oq,  ta ’sirlanm oq,  q o ‘ym oq,  y o ‘l- 

lam oq,  suvsiramoq,  tashlanm oq,  g £ichirlam oq,  achchiqlanm oq.

1 8 6 -raa 

.  S odda  yasam a  fe ’lla m i  an iq lan g ,  u larn in g   yasalishini 

tu sh u n tirin g .

1.  K o‘klam.  B utun  m avjudot  qaytadan  yasharm oqda.  (Mir-