Tadqiqotlari

Kelib tushush 
davriyligi bo‘yicha 
Vaqti-vaqti bilan 
Bir  xil  vaqt  oralig‘ida  doimiy  tushib  turadigan 
axborotlar (oylik, choraklik, yillik hisobotlar). 
Uzluksiz doimiy 
ravishda 
Doimiy  ravishda  sodir  bo‘ladigan  hodisalar  (kunlik 
pul  tushumi,  har  kuni  bajarilgan  ishlar,  kunlik  tezkor 
hisobotlar kabi) to‘g‘risidagi ma’lumotlar 
Zarurat bo‘lganda 
Zarurat  bo‘lganda  kelib  tushadigan  axborotlar  bo‘lib 
hisoblanadi.  Masalan,  yangi  raqobatchilar  to‘g‘risida 
yoki bozor haqidagi ma’lumot kerak bo‘lishi mumkin. 
Tipi bo‘yicha 
Demoskopik yoki 
segmentatsion 
(iste’molchilar tarkibi) 
Iste’molchilar  tarkibi  (jinsi,  yoshi,  millati,  ijtimoiy 
ahvoli,  daromad  olish  darajasi  kabilar)  bo‘yicha 
axborotlar. 
Ekoskopik (umum-
iqtisodiy vaziyat) 
Mamlakat 
miqiyosida 
bozorning 
holati, 
umumiqtisodiy 
vaziyat, 
bahoning 
o‘zgarish 
tendensiyasi kabilar. 
 
Mazkur  6.1  -  jadvaldan  ko‘rinib  turibdiki,  marketing  tadqiqotlarida 
qo‘llaniladigan axborotlar 9 ta belgi bo‘yicha tasniflangan. Bunda axborotlarning 25 
ta  turi  keltirilgan  va  unga  izoh  berilgan.  Ammo  bu  tizim  mukammallikka  davo 
qilmaydi,  deb  o‘ylaymiz.  Chunki  tadqiqotning  maqsadi  va  kutilayotgan  natijasidan 
kelib  chiqib,  ularni  yana  bir  qancha  guruhlarga  ham  bo‘lish  mumkin.  Mos  ravishda 
keltirilgan  guruhlarning ayrimlaridan  foydalanish  ham shart bo‘lmaydi. Shu jihatdan 
qaraydigan  bo‘lsak,  axborotlar  qanchalik  ko‘p  bo‘lsa,  uni  o‘rganishga  bo‘lgan 
qiziqish  va  o‘rganish  jarayonidagi  yondashuvlar  ham  shunchalik  ko‘p  bo‘ladi.  Shu 
jihatdan  mazkur  bo‘limda  metodologik  asos  sifatidagi  fikrlar  keltirilgan.  Ushbu 
fikralar  o‘z  xususiyatlariga  va  mohiyatlariga  ega,  chunki  har  bir  ma’lumotning  o‘z 
o‘rni  va  uning  zarurligini  mutaxassis  berilgan  natijadan  keyin  aniqlaydi.  Uni  tadqiq 
qilishda  va  ulardan  foydalanishda  masalaga  hamisha  ijodiy  yondashish  maqsadga 
muvofiqdir.