Strategik marketing

Passiv  marketing  cheklangan  taklif  sharoitida  yirik  potensial  bozor  mavjud 
bo‘lgan,  ishlab  chiqarish  quvvatlari  bozor  ehtiyojlarini  qondirish  uchun  etarli 
bo‘lmagan  iqtisodiy  muhitga  xosdir.  SHunday  qilib,  talab  taklifdan  ko‘p.  Passiv 
marketing  mazkur  bozordagi  ehtiyojlarning  ma’lum  va  barqaror  bo‘lishini, 
texnologik jarayonning esa sekinlik bilan borayotganligini ko‘zda tutadi. 
Ko‘rinib  turibdiki,  taklif  etarli  bo‘lmagan  hollarda  marketing  cheklangan  va 
passiv  rol  o‘ynaydi.  Strategik  marketing  tabiiy  tarzda  faoliyat  ko‘rsatadi,  chunki 
ehtiyojlar  ma’lum.  Operasion  marketing  tayyor  tovarlar  oqimini  tashkil  qilishdan 
iborat bo‘ladi, ularni ilgari surish borasidagi faoliyat esa ortiqcha hisoblanadi, chunki 
firma  bozorni  o‘z  ko‘nglidagidek  ta’minlay  olmaydi.  Bozor  bilan  muloqotlar 
ko‘pincha tovarning birinchi xaridori bilan cheklanadi, bu birinchi xaridor ko‘pincha 
vositachi,  ulgurji  savdogar  yoki  sanoat  tovarlarining  distribyutori  bo‘ladi.  SHu 
sababdan  pirovard  talab  bilan  o‘zaro  ta’sirlashuv  unchalik  katta  bo‘lmaydi,  bozor 
tadqiqotlari  esa  tez-tez  o‘tkazib  turilmaydi.  Bunday  ahvol  firmaning  tashkil  
qilinishida ham aks etadi, firmada operasion funksiya ustunlik qiladi, ishlab chiqarish 
quvvatlarining  rivojlanishi  va  unumdorlikning  oshirilishi  esa  asosiy  ustuvor 
yo‘nalishlar bo‘ladi. Marketing ishlab chiqarilgan tovarning sotilishiga xizmat qiladi. 

---

 
27 
 
 
“Tovar  konsepsiyasi”ni  qabul  qilgan  firmaning  tarkibiy  tuzilishi  quyidagi 
xususiyatlar bilan tavsiflanadi: 
-funksional  muvozanatsizlik  -  marketing  tashkiliy  tizimida  operasiyalar, 
moliya va kadrlar kabi boshqa funksiyalar kabi ierarxik darajani  egallamaydi; 
-marketingning  birinchi  darajasi  tijorat  xizmati  bo‘lib,  bu  xizmat  savdo-
sotiqni  boshqarishga  javob  beradi  va  sotish  tarmoqida  faqat  pirovard  iste’molchi 
bilan emas, balki birinchi xaridor bilan o‘zaro ta’sirlashadi; 
-tovar  bo‘yicha  qarorlar  ishlab  chiqarish  xizmati  tomonidan  qabul  qilinadi, 
narxning  shakllanishi  va  tovarni  sotish  istiqbollarini  belgilashga  esa  moliya  bo‘limi 
javob  beradi.  Bu  erda  marketing  vositalari  nuqtai  nazaridan  qaraganda