Sportda matematika

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

87 
 
Bosh skeleti (rasm 1)
 
Kallaning miya bo’limi
Ensa suyagi – miya qopqog’ining orqa va pastki tomonini va uning asosini tashkil qilishda 
qatnashadi va oldingi tomondan ponasimon suyakka, tepa va chakka suyaklari bilan birlashgan. 
Ensa suyagi katta teshik orqali umurtqa kanaliga qo’shilib turadi. Ensa suyagi aloxida 4 bo’lakdan 
iborat. Ensa suyagining bo’laklarini aniqlashda asosiy orientir – bu katta ensa teshigidir. Katta ensa 
teshigidan yuqorida palla bulagi joylashgan, yon tomonlarida yon bulaklari, old tomonida ensa 
suyagini tanasi joylashgan. 
(rasm 2)
Yon bulaklarining pastki yuzasida joylashgan bo’g’im dumboqchalari – bo’yinning birinchi 
umurtqasining bo’g’im yuzasi bilan birikadi. Dumboqcha orasida esa bo’yinturuq vena uymasi 
bo’ladi. 
Ensa suyagining pallasi tashki tomonga qabarib, ichki yuzasi botiq bo’lib, elpig’ichsimon shakldagi 
plastinka - palladan iborat. Ensa suyagining tashqi yuzasi markazida tashqi ensa dumbog’i bo’lib, 
uning ikkala tomonida kundalang yunalgan g’adir-budur chiziq ko’rinadi. 
Pallaning ichki yuzasi krestsimon tepa bilan 4 chuqurchaga bo’lingan. Krestsimon tepani o’rtasida 
esa ichki ensa dumbog’i bo’lib, uning tepa va ikki yonbosh tomonlarida egatchalar ko’rinadi. Ikkita 
yuqorigi chuqurchalarda oxirgi miyaning ensa pallalari, pastki chuqurchalarida – miyachaning 
yarim sharlari joylashgan. 
Ensa suyagining tanasi ponasimon suyakning tanasi bilan birikib ketgan. Katta ensa teshigi soxasida 
ensa suyagining tanasi keng va yupqa, old tomonga qaragan qismi toraygan va qalinlashgan bo’ladi. 
Tananing pastki yuzasining o’rtasida xalqum dumbog’i joylashgan. Bu dumboqga xalqum orqa 
yuzasi bilan birikadi.