Sohaviy atamalarning va so'zlarning


g`ayri-amaliy amal-la



Download 25,68 Kb.
bet3/7
Sana02.03.2022
Hajmi25,68 Kb.
#478149
1   2   3   4   5   6   7
g`ayri-amaliy

amal-la


amal-parast  amalparast-lik




be-amal  beamal-lik

Yangi so`z hosil bo`lishiga tayanch, asos vazifasini o`tovchi so`z yasovchi asos hisoblanadi. Yuqoridagi amal so`zi o`zidan kelib chiqqan beshta so`z uchun yasovchi asos. O`z navbatida bu so`zlar keyingi yasalish uchun yasovchi asos vazifasini o`taydi. Yasovchi asosdan yuzaga kelgan so`z esa yasama so`z. Amal so`zidan hosil bo`lgan beshta so`z va keyingi yasalish bunga misol.
Yasama so`zni vujudga keltiruvchi turli vosita mavjud. Ular qo`shimcha yoki so`z ko`rinishida bo`lishi mumkin. Bunday vosita lug`atda qoraytirilgan (jirniy) shaklda berilgan.
Yasovchi asos va yasama so`z yig`indisi yasalish uyasini tashkil qiladi. Lug`atda har bir so`zdan yasalgan yasalish uyasi alohida ajratib berilgan.
O`quv lug`ati yana quyidagi belgilari bilan xarakterlanadi:
1) fe‘l an‘anaviy lug`atlardagidek harakat nomi shaklida emas, balki buyruq (o`zak) shaklida berilgan:
lov  lov-illa, moyil  moyil-lan, ayni  ayni-ma kabi;
2) so`z yasovchi qo`shimchadan oldin kelgan lug`aviy shakl yasovchi qo`shimchalar ajratilib, qoraytirilmagan ko`rinishda berilgan:

maqta 

maqta-n-ar-li

maqta-n-choq


maqta-r-li



bela  bela-n-chak kabi;


3) omonim so`zlar rim raqami bilan belgilab berilgan va ma‘nosi izohlab ketilgan:
band I (mashg`ul)  band-lik (mashg`ullik)

band II (dasta) 


band-li


band-lik (dastalik/soplik);



4) lug`atda, asosan, affiksatsiya usuli bilan yasalishlar keltirilgan;


5) tovush o`zgarishi hodisasining asli “O`zbek tilining so`z tarkibi o`quv lug`ati”da
berilgani uchun ko`rsatilmagan:
bo`ya  bo`yo-q, ot (ism)  at-a  ato-q  atoq-li kabi.
Lug`atda 3257 ta tub so`z (so`z yasalish uyasi) berilgan, ulardan 9443 ta yasama so`z hosil bo`lishi ko`rsatilgan. Demak, bu lug`atda o`rtacha 1 ta so`zdan 3 ta so`z yasalganini ko`rish mumkin. Albatta, lug`at o`zbek tilidagi hamma so`zlarni qamrab olmagan. Faqat eng faollari – maktab o`quvchilari uchun zarur bo`lgan so`zlargina lug`atda o`z aksini topgan.

Download 25,68 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish