Социология фанидан глоссарий Аномия

Адаптация - шахснинг жамиятда мавжуд бўлган воқеликка кўникиши ёки мослашиши.
Ассимиляция – озчиликнинг кўпчилик аҳоли ичига сингишиб кетиши, бунда озчилик аҳоли ҳукмрон маданият меъёрлари ва қадриятларини қабул қилади.
Социализация (ижтимоийлашув) - индивид томонидан мавжуд ижтимоий меъёрлар, қадриятлар ва билимлар тизимини ўзлаштириш жараёни.
Ижтимоийлашув агентлари - ижтимоий ролларни ўзлаштиришда ва маданий меъёрларга ўргатишдаги масъул одамлар. Ижтимоийлашув институтлари ижтимоийлашув жараёнига таъсир этувчи ва уни йўналтирувчи идоралар.
Бирламчи ижтимоийлашув агентлари - ота-оналар, ака-укалар, опа-сингиллар, бобо-бувилар, узок-якин кариндошлар, ёлланма энагалар, оила дустлари, тенгдошлар, ўкитувчилар, тренерлар, врачлар, ёшлар ижтимоий гурух лидерлари.
Иккиламчи ижтимоийлашув агентлари - мактаб, администрация ходимлари, университет, ташкилот, армия, полиция, черков, давлат, телевидение ходимлари, радио, нашриёт, партия, суд ходимлари.
Маданият – жамият учун хос бўлган қадриятлар, меъёрлар ва моддий ишлаб чиқариш.
Манфаат – индивид ёки ижтимоий гуруҳнинг у ёки бу эҳтиёжларини қондириш билан боғлиқ йўналганлиги.
Мафкура – муайян ижтимоий гуруҳ, қатлам, миллат, жамият, давлат манфаатлари, орзу-истак ва мақсад-муддаолари ифодаланган ғоявий-назарий қарашлар ва уларни амалга ошириш тизими.
Миллий менталитет – миллий онг ва фаолият характерини ифодаловчи тушунча, миллатнинг анъаналари, маданияти, ижтимоий структураси ва турмуш тарзи асосида шаклланади.
Қадриятлар – воқеликдаги муайян ҳодисаларнинг умуминсоний, ижтимоий-аҳлоқий, маданий-маънавий аҳамиятини кўрсатиш учун қўлланиладиган тушунча; индивид ёки гуруҳларнинг нима яхши ва нима маъқул эмаслиги тўғрисидаги тасаввурлари.
Интериоризация – шахснинг ўз ҳохиши, интилиши ва иродаси орқали жамиятга қўшилиши.
Десоциализация – эски кадриятлардан, меъёрлардан, рол ва хатти-харакат конуниятларидан воз кечиш.