Sharq va ovro‘po mamlakatlarida estetik qarashlar tarixi

Estеtik qarash va nazariyalar

Estetik ongning yana bir tarkibiy qismi estetik qarashlar va nazariyalar bo‘lib, ular estetik ongning g‘oyaviy sohasini tashkil etadi va ular tabiat, hayot, san’at mohiyati haqidagi fikr-mulohazalar va g‘oyalar tizimini anglatadi.

Mafkura sohasiga xos bo‘lgan barcha belgilar estetik qa-rashlarga ham taalluqlidir. Mafkuraning barcha turlari kabi estetik qarashlar ham daf atan tartibga tushmagan, o‘zidan-o‘zi vujudga kelmagan, balki jamiyatning ilg‘or namoyondalari amalga oshirayotgan ongli faoliyatlari natijasida ishlab chiqilgandir.

Estetika sohasi mutaxassislari voqelikning estetik tomonlarini, odatdagi estetik his-tuyg‘u, did, odamlar kayfiyatlarini umumlash-tirib, g‘oyalar va tushunchalar tizimi orqali ifodalash qobiliyatiga ega bo‘lgan kishilardir.Nafosat, oliyjanoblik, fojiaviylik, kulgililik, san’atning mohiyati va burchi masalalarini qamrab olgan estetik qarashlar va nazariyalar estetik ongning barcha qismlariga ta’sir o‘tkazadi. Estetik his-tuyg‘ular, didlar, ayniqsa, orzular xususiyati ko‘p jihatdan estetik qarashlar va nazariyalarga bog‘liq bo‘ladi.

Estetik qarashlar va nazariyalar u yoki bu estetik hodisalarga taalluqli g‘oyalar va tushunchalar, ta’limotlar ko‘rinishida namoyon bo‘ladi. Estetik nazariya - bu estetik obektni butunligicha qamrab oladigan tamoyillar, qarashlar, tushunchalar, qoidalar, aqidalar, bilimlar tizimidir. Estetik nazariya mantiqqa, tamoyil-tizimlarga, dalil-isbotlarga, falsafiy uslubiyotga asoslanadi.