Sh. Murodov, R. Ismatullayev

Prizma yasash. Asosining proyeksiyasi A'0 F 6 C 3 bilan berilgan va balandligi h bo'lgan prizma proyeksiyasi yasalsin (2.4-rasm). Bu prizmaning proyeksiyasini yasash ham 2.3- rasmdagi kabi bajariladi. Ammo bunda ba'zi bir yasashlar bajarilmaydi.

1. 
   ~Но±Съ1У ъ ni o‘tkazib A'0 C 3 uchburchakning yangi proyeksiyasi proyeksiyalar tekisliklarini almashtirish usuli bilan
   

u А С В chiziq shaklida topiladi.

2. 
   So‘ngra A', C va B’ nuqtalaridan A' B' C' chiziqqa peфendikularlar chiqarib ularga h masofa olchab qo‘yiladi va hosil bo‘lgan nuqtalar tutashtiriladi.
   
3. 
   A'0 F 6 va C 3 nuqtalardan П ъ C\ gorizontal chiziqqa
   

perpendikular chiqariladi. Bularga A ', B' va С nuqtalar proyeksiyalanib, prizmaning HD tekislikdagi proyeksiyasi hosil qilinadi.
81


2.4- rasm.

2.2-§. AYLANISH SIRTLARI PROYEKSIYALARI

S.B.P. usuli bilan turli muhandislik masalalarini yechishda aylanish sirtlaridan ham foydalaniladi. Aylanish sirtlarini ularning gorizontallari (parallelled) orqali tasvirlash qulaydir. Ko'pgina

82
pozitsion masalalarni yechishda aylanish sirtlaridan, asosan to‘g‘ri doiraviy konus va silindrlardan foydalaniladi. Agar aylanish sirtining o'qi Hn ga perpendikular bo‘lsa, u asosiy H0 tekislikka parallel kesuvchi tekisliklar bilan kesishganda, kesimda aylanalar hosil bo‘ladi.
Bu aylanalar sirtning gorizontallari hisoblanadi. 2.5- a va b rasmda to ‘g‘ri doiraviy konus, 2.6-rasmda esa og‘ma konusni kesuvchi gorizontal tekisliklar bilan kesib, ularning gorizontallarini hosil qilish ko‘rsatilgan.
Sirt gorizontallarining proyeksiyalari va ularning sonli belgilariga qarab berilgan sirtning qanday sirt ekanligini osongina bilib olish mumkin.
Masalan, 2.7- va 2.8-rasmlarda H0 proyeksiyalar tekisligiga nisbatan og‘ma joylashgan konus va silindr tasvirlangan.