Sh. Murodov, R. Ismatullayev

72


1.84-rasm.


2-misol. Balandligi 3.0 m bo‘lgan asosiy yo‘l va unga chiqadigan qiya yo‘l (apparel) chizmasini chizish 1.84-rasmda ko‘rsatilgan. Buning uchun awal asosiy yo‘l P. va Qi nishab tekisliklarining 2, 1 va 0 gorizontal chiziqlari 1:1 qiyalikda yoki 1 m interval bilan yasaladi. So‘ngra qiya yo‘l 1:3 qiyalik yoki 3 m in terv a l b ilan d arajalan ad i. U ning nishab tekisliklarining 0, 1, 2 gorizontal chiziqlari 1:1 qiyalik yoki 1 m interval bilan 1.81-rasmdagidek yasaladi. Asosiy va qiya yo‘llarning sonli belgilari bir xil bo‘lgan gorizontal chiziqlari kesishib hosil qilgan d va b' chiziqlar ularning kesishish chizig‘i bo‘ladi. Tekisliklarning o‘zaro va shartli tekis yer sirti bilan kesishish chiziqlarini aniqlash kabi masalalarni yechish turli gidrotexnik inshootlar chizmalarini hosil qilishda muhim ahamiyatga ega.


73
1.19-§. PROYEKSIYA TEKISLIKLARINI ALMASHTIRISH USULI
S.B.P. usulida ham proyeksiyalar tekisliklarini almashtirish bilan geometrik figuralarga doir pozitsion va metrik masalalarni yechish mumkin.
1.85-rasmda H0 tekislikdagi proyeksiyasi bilan berilgan A(A'S) nuqtaning A proyeksiyasi yasalgan. Bunda ixtiyoriy О X o‘qi (masala shartiga qarab) o‘tkaziladi. A'5nuqtadan О X o‘qqa perpendikular tushirib, Ax nuqtadan boshlab chiziqli masshtab bo'yicha beshta birlik qo‘yiladi va nuqta hosil qilinadi.

1. 
   misol. ABC (v4'75 ' 1?C 10) uchburchak ustidagi D(D')
   

nuqtadan 5 m uzoqlikdagi E(E) nuqtani yasash 1.86-rasmda tasvirlangan. Bunda awal n C i0 uchburchakning C lo10' gorizontal chizig‘ining proyeksiyasi yasaladi. So'ngra gorizontal
chiziqqa perpendikular qilib О X o‘qi o‘tkaziladi. A'7 nuqtani yangi proyeksiyasi O X ni tanlaganligimiz uchun R u nuqtaning yangi В proyeksiyasi О X o ‘qdan 12-7=5 m qilinib proyeksion
chiziqda joylashtiriladi. D nuqtaning D proyeksiyasi AB kesmada bo'ladi. Qolgan yasashlarni chizmadan tushunib olish qiyin emas.