Samarqand iqtisodiyot va servis instituti servis va turizm fa

Bularning  birinchisi,  

bozor 

munosabatlariga asoslangan va ijtimoiy yo`naltirilgan iqtisodiyotni barpo etish 

bo`lsa, 

ikkinchisi, 

davlat hokimiyatining vakillik va o`zini-o`zi boshqarish 

organlarining  yangi tizimini yaratishdir.  

 

 

 

 

 

O`tgan davr ichida respublikamizda bozor islohotlari chuqurlashib, huquqiy-

demokratik institutlar rivoj topdi va ayni vaqtda mahalliy ijroiya hokimiyati 

organlarining faoliyati ham takomillashib bordi.  

 

 

 

Mahalliy davlat hokimiyati bir-biriga bo`ysunmagan davlat va vakillik 

organlaridan iborat bo`lib, ular o`z faoliyatlarini o`zaro hamkorlik asosida tashkil 

etadilar.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Viloyat, tuman, shahar hokimi viloyat, tuman va shaharning oliy mansabdor 

shaxsi bo`lib, ayni bir vaqtda tegishli hududdagi vakillik va ijroiya hokimiyatini 

boshqaradi.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bozor iqtisodiyoti sharoitida har bir hudud o`z iqtisodiy rivojlanishida 

ko`proq erkinlikka ega bo`lishi, ishlab chiqarish natijalaridan, avvalo, ushbu hudud 

---

 

13 

aholisi  manfaatdor  bo`lishi  lozim.  Ma`lumki,  respublikamizda  bozor 

munosabatlariga o`tish jarayoni yangi-yangi ijtimoiy munosabatlarning, ayniqsa, 

mulk munosabatlarining vujudga kelishiga sabab bo`ldi. O`zini-o`zi mablag` bilan 

ta`minlash tamoyili joriy etilib, xo`jalik yuritishning mutlaqo yangi usullari 

vujudga keldiki, bularga eskicha usul bilan, eski organlar bilan rahbarlik qilib 

bo`lmay qoldi. Shu munosabat bilan yangicha ishlash qobiliyatiga ega bo`lgan, 

ya`ni mas`uliyatni o`z zimmasiga olib, masalalarni tezkorlik bilan hal qila oladigan 

davlat organlari zarur bo`lib qoldi. Bu zarurat mahalliy boshqaruv amaliyotida 

mavjud bo`lgan organlarni vakillikka asoslangan va yakka boshchilik tamoyili 

asosida ish yurituvchi organlar bilan almashtirishni taqozo etdi. 

 

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga binoan mahalliy hokimiyat 

organlari vakolatiga quyidagilar kiradi: 

 

 

 

 

 

 

 

-qonuniylikni, huquqiy tartibotni va fuqarolarning xavfsizligini ta`minlash; 

 

-hududlarni iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlantirish;  

 

 

 

-mahalliy byudjetni shakllantirish va uni ijro etish, mahalliy soliqlar, 

yig`imlarni belgilash, byudjetdan tashqari jamg`armalarni hosil qilish; 

 

 

-mahalliy kommunal xo`jalikka rahbarlik qilish;  

 

 

 

 

-atrof-muhitni muhofaza qilish;  

 

 

 

 

 

 

 

-fuqarolik holati aktlarini qayd etishni ta`minlash;  

 

 

 

 

-normativ xujjatlarni qabul qilish hamda  O`zbekiston Respublikasi 

Konstitutsiyasiga va qonunlariga zid kelmaydigan boshqa vakolatlarni amalga 

oshirish.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Yuqoridagilar mahalliy vakillik va ijroiya hokimiyati organlarining 

birgalikda amalga oshiradigan vazifalari bo`lib, ularning vakolati shu vazifalardan 

kelib chiqadi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bozor munosabatlarining rivojlanishi xo`jalik yurituvchi sub`ektlarning 

moliya-xo`jalik mustaqilligini kengayib borishini taqozo etadi. Bu o`z navbatida 

ularning gorizontal xo`jalik aloqalarining rivojlanishiga olib keladi. Natijada 

markaziy boshqaruv organlarining vakolatlari torayib boradi.  

 

Hozirga  qadar  saqlanib  qolgan  tarmoq  boshqaruv  organlari 

mamlakatimizning strategik iqtisodiy siyosatidan kelib chiqqan holda quyidagi 

vazifalarni hal etish bilan shug`ullanadi:  

 

 

 

 

 

 

-tarmoq rivojlanishining umumiy yo`nalishlarini aniqlash; 

 

 

 

-ilmiy-texnikaviy siyosatni o`tkazish;  

 

 

 

 

 

 

-chet el investitsiyalarini jalb etish;  

 

 

 

 

 

 

-ekologik muammolarni hal qilish. 

 

 

 

 

---

 

14 

Shuni ham aytib o`tish kerakki, mamlakat miqyosida makroiqtisodiy 

barqarorlik va rivojlanishga oid vazifalarni bajarishda O`zbekiston Respublikasi 

Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi hamda Moliya vazirligi o`zlarining alohida 

o`rniga ega bo`lib, bozor munosabatlarining rivojlanishi ularning maqsadiga salbiy 

ta`sir ko`rsata olmaydi.  

 

 

 

 

 

 

Respublikamiz milliy iqtisodiyotida o`nlab tarmoqlar, minglab korxonalar 

faoliyat ko`rsatadi. Ularni bir-biri bilan muvofiqlashtirish, mamlakatimiz hududida 

joylashtirish va mahsulot (xizmat)ga bo`lgan talabni aniqlash har bir tarmoq oldida 

turgan keng qamrovli masalalar hisoblanadi. Bularni samarali va oqilona hal qilish 

boshqarishning tarmoq organlari hisoblanuvchi vazirliklar, davlat qo`mitalari, 

kontsernlar, kontsortsiumlar, assotsiatsiyalar va xolding kompaniyalari zimmasiga 

yuklatilgan.