Samarqand davlat universiteti sh. Q. Yuldashev, D. Q. Usmanova, L. N. Xalikova

5.3. Elektron tijorat va biznesning me’yoriy-huquqiy bazasi 
O‘zbekistonda bu sohaga doir me’yoriy-huquqiy baza yaratilgan. 
Rivojlangan mamlakatlarda elektron tijoratga biznes yuritishning 
ajralmas bo‘lagi sifatida qaralsa, rivojlanayotgan mamlakatlarda uni 
muqobil biznes yuritish usuli deb qaraladi. Biroq hali ham elektron 
tijorat xalqaro miqyosda mamlakatlar iqtisodiyotida sezilarli o‘rin 
egallamagan. Agar elektron tijoratning kichik va o‘rta biznes vakillari 
jahon bozoriga chiqishlari uchun juda qulay vosita ekanini, xom-ashyo 
bozoriga kirishni osonlashtirishi, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari 
marketingini xalqaro ko‘lamda olib borish imkoniyatini oshirishi 
inobatga 
olinsa, bu 
ayniqsa, rivojlanayotgan 
mamlakatlardagi 
tadbirkorlar uchun ancha foydali degan xulosaga kelish mumkin. 
Shunday bo‘lsada, elektron tijoratni rivojlantirish talab va taklif 
darajasiga bog‘liq va bunda sezilarli natijalarga erishish uchun, albatta, 
faoliyatni eksportni oshirishga yo‘naltirish zarur. Shu bilan bir qatorda, 
soha rivojlanishida «Elektron raqamli imzo to‘g‘risida»gi, «Elektron 

---

60 
hujjat almashinuvi to‘g‘risida»gi va «Elektron hukumat to‘g‘risida»gi 
Qonunlar ham muhim ahamiyat kasb etadi. 
2015-yilda 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
tomonidan elektron tijoratni amalga oshirish qoidalari ishlab chiqildi, 
2016 — 2018 yillar davrida O‘zbekiston Respublikasida electron 
tijoratni rivojlantirish konsepsiyasi bo‘yicha tadbirlar kompleksi 
doirasida ishlar ham boshlab yuborilgan. Xususan, Konsepsiyada 2018-
yilga qadar elektron tijorat sohasida: elektron tijoratning to‘lov 
operatsiyalari sohasidagi qonunchilikni yanada takomillashtirish, 
elektron tijorat sektorini tavsiflovchi indikatorlarni shakllantirish, 
axborot vositachilari faoliyatini tashkil etish tartibini ishlab chiqish, 
elektron tijorat qatnashchilarining mumkin bo‘lgan tavakkalchiliklarini 
kamaytirish bo‘yicha qonunchilikni takomillashtirish, elektron tijoratda 
eksport bitimlarini hisobga olish tizimini ishlab chiqish, elektron tijorat 
doirasida xalqaro pochta jo‘natmalarini bojxonada rasmiylashtirishni 
tartibga solish va boshqa masalalarni hal etish belgilangan. Shunday 
bo‘lishiga qaramasdan, O‘zbekistonda elektron tijoratning ko‘proq C2C 
yo‘nalishi keng tarqalgan bo‘lib, ya’ni aholi, jismoniy shaxslar ijtimoiy 
tarmoqlar va olx.uz, zor.uz, irr.uz kabi axborot portallaridan foydalangan 
holda, o‘zaro savdo amalga oshirilmoqda. Bu esa, o‘z navbatida, raqobat 
muhitining buzilishiga, tovarlar sifatining pasayishiga, soliqlarning 
to‘lanmasligiga va kishilarda ishonchsizliklar paydo bo‘lishiga olib 
kelmoqda. Zero, elektron tijorat iqtisodiyotning samaradorligini 
oshirishga, tanlov erkinligi va axborotni qidirish, olish, uzatish, tarqatish 
erkinligiga, yangi ish o‘rinlari va yangi mutaxassislar paydo bo‘lishiga 
zamin yaratmog‘i kerak edi. Xulosa qilib aytganda, «Elektron tijorat 
to‘g‘risida»gi Qonunning ijrosini ta’minlash, AKT infratuzilmasini 
yaxshilash, elektron tijorat bo‘yicha yuqori malakali kadrlar tayyorlash, 
elektron tijoratni rivojlantirish konsepsiyasida belgilangan vazifalarni 
amalga oshirish orqali O‘zbekistonda elektron tijoratni yanada 
rivojlantirishga erishish mumkin. 
