Сайланма. Шукур Холмирзаев. 1-жилд шукур холмирзаев


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд КУКБОЙ



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/124
Sana14.06.2022
Hajmi5,82 Mb.
#668123
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   124
Bog'liq
True

1965


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
КУКБОЙ
Чойхонани бекитиб кайтаётган Каландар ака овчи уртоги Х°шим аканинг чорбоги ёнидан утаётиб, 
унинг баланд дарвозаси кия очик эканини курди ва якка кифт булиб ичкарига кирди. Оёк учида юриб
супага якин борди. Уй муюлишидан муралаган эди, олдигинасида, супурги ёнида гужанак булиб ётган 
кук жунли кучукни курди. Курди-ю, унинг буйнидан бугиб ушлаб, куйнига солди. Яна якка кифт булиб, 
дарвозадан чикди ва музлаб кота бошлаган кучадан жадаллаб кетди. Иулда кучукнинг буйнини 
бушатиб, чопонининг барига ураб олди. Уйга келиб:
— Охири кулга туширдим, — деди хотинига. Багридан олиб, пахмок, кора пустак устига куйди. 
Кучук бола жавдираб атрофга каради-да, югуриб тунука печнинг оркасига утди.
— Чиройли-а? — деди Салкин опа.
— Сурлон итнинг боласи, — деди Каландар ака.
— Ошнангиз билиб колса, опкетмайдими?
— Бермайман. Бу кучукваччангга ишким тушган, деб юрардим. Бермайман.
— Думи кесилмаган-ку-а?
— Шуниси яхши. Чулток итдан хунуги борми?
— Оти нима?
— Узимиз куямиз-да отини. Ана, Кукбой була колсин. Корабой, Окбой дейдилар-ку. Бу — кук.
Каландар ака печнинг устидан эгилиб, икки кулини икки томондан кучукчага якинлаштирди. 
Кучукча тишларини иржайтириб, бурчакка тикилганди, буйнидан шаппа ушлаб кутарди-да, пустакка 
утириб, тиззалари орасига куйди. Дастурхондан бир бурда нон олиб, унга тутди. Кучукча огзини 
очмади. Каландар ака бир чакмок канд олди.
— Буни е, булмасам.
— Куйинг, ит хдм канд ейдими? — деди Салкин опа.
— Ейди, — деди Кдландар ака ва Кукбойнинг тумшуги ёнидан кисиб, огзини очди-да, кандни тикиб 
юборди. Кучук бола ких,-ких, йуталиб колди. Зум уггач, бошини ёнига буриб, кандни кисирлатиб 
тишлади. Канд уваланиб икки булакчаси пустакка тушди. Кукбой шоша-пиша огзидагини чайнаб ютди.
— Айтмадимми, — деди Кдландар ака.
— Балодай еди, — деди Салкин опа.
Кучук бола пустакдаги канд ушокларини хдм кил-пили билан еб, лабларини ялади.
— Энди отбой! — деди Кдландар ака ва Кукбойни корнидан кутариб, айвонга чикди. Учокка солиб, 
огзини тос билан бекитди. Тос оркасига тут тункасини тираб куйди. Уйга кирди.
— Совкотмайдими? — деди хотини.
— Хозирдан куниккани яхши, — деди Кдландар ака ва отасининг хонасига утди.
Кучук бола илик кулга юмшок панжаларини босиб, учокнинг бурчагига борди ва чункайиб утирди. 
Деразада чирок УЧДИ- Учок оркасига тутиб куйилган каноп коп шамолда патир-путур кила бошлади. 
Кукбой лабларини ялаб ёнбошлади-да, пахмок думи билан орка оёклари орасига тумшугини тикди.
...Орадан уч йил угиб, кучук бола жуда булимли ит булди. Эгаси билан бир неча бор овга бориб, уни 
хурсанд килди. Мукофотига х,овуч-х,овуч канд олди. У занжир курмай усганидан одамларга ёмон куз 
билан карамасди. Каландар акани эрталаб дарвозада кузатар, кечаси у кишининг кайтиш вакти 
булганда, чойхона олдида х,озир буларди. Уни бутун кишлок танирди: кучада думи узун, кулоклари 
калин жун орасига яшириниб кетган, оёклари ингичка кук итнинг пайдо булганини куришса, тухтаб уни 
томоша килишар, макташар эди.
Киш кунларининг бирида Каландар ака Кукбойни эргаштириб, тонг коронгисида овга кетди. 
Чошгохларда Иулбарс дарага рупара булдилар. Буйин жунлари х,урпайган Кукбой олдинда кетаётган 
эди, такка тухтаб, корга беланган думини куйруги устида гажак килди, бир нарсага ташланмокчидай, 
бошини ичига тортиб, пасайди.
Пакана арча оркасидан чурк-чурк овоз келди ва дах,шат ичида чуриллаб бир каклик учди. Унинг 
изидан яна бир гала каклик кутарилди. Улар дарадан чикди. Каландар ака хдм изма-из кутарилди. 
Какликлар кордан чикиб турган янтоклар оралаб кетишарди. Овчи ук бушатди. Иккитаси корни титиб 
колишди-ю, колганлари нарирокка учиб бориб, яна корга бота-бота кетишаверди. Каландар ака 
йикилган какликларни суииб, белига осиб олди. Яна йулга тушди. Яна ук бушатди. Учтаси типирлаб


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
колди. Буларни хдм олиб кузгалган эди, каёкдандир бир гала каклик учиб келди-ю, олдиндагиларга 
кушилди. Улар узокка учолмас, совкотган, музлаган канотлари бунга имкон бермас эди. Аста-секин 
какликлар, кизишиб, узокрокка уча бошладилар. Кдландар ака хдм энди чопкиллаб борарди. Какликлар 
дунглар оша, жарлар оша уча бошлади. Кдландар аканинг кузига какликдан бошка нарса куринмай 
колди. Шу куйи улар анча йул босишди. Них,оят, олдинда туман куринди-ю, какликлар туманга кириб 
гойиб булишди. Овчи тухтади. Атрофга каради. Каерга келиб колганини билмокчи булди — билолмади. 
Оркасидаги дунгликка кузи тушди-ю, «шунинг устига чикиб карайман», деб уйлади. Кддам босган эди, 
белидаги какликлар огирлашиб кетганини сезди. Бир неча одим юргач, шунча юкни кутариб бу ергача 
кандай чопиб келганига хдйрон булди. Шунда оёги калтираётганини сезди. Дунгликни куйиб, 
якингинада куриниб турган арчага караб юрди. Арчага етгач, белбогини ечиб, корга куйди. Ёнидан 
пичогини олиб, чуккайиб утирди-да, какликларнинг ичини ёриб, ичак-чавогини чикариб ташлай 
бошлади. Кукбой хурпайиб, ейишга тушди, сунгра туйиб, чузилиб ётди. Овчи хдмон каклик тозаларди. 
Них,оят, Кдландар ака какликларни санади. Йигирма олтита эди. У х,еч мах,ал бунча каклик отмаган эди. 
Улардан белбогидан попукдай осилган ипларга канотларидан боглаб, урнидан кузголган эди, юз-тубан 
йикилиб тушди. Огиз-бурни корга ботди. Ит чучиб, кузларини чакчайтирди. Овчи корга кулини тираб, 
бошини кутарди. Каддини кутармокчи эди, яна юзтубан тушди. Ит гингшиб, думини кутарди. Туман 
буларнинг устидан босиб утиб кетди. Овчи яна бошини кутарди ва узок йул юргач бирдан чункайиб 
утиргани учун оёкларининг томири тортишиб колганини пайкади. Бир ёнбош булиб, такимини 
укалашга тушди. Лекин тордай таранг булиб колган томир юмшамасди. Шунда овчининг кузи бирдан 
тиниб кетди. Думалаб кетадигандай корни чангаллади. Нафаси кисила бошлади. Овчи бунинг сабаби 
хдкида уйлолмас, бу узок йул юриб, бирдан тухташнинг окибати эди. Овчи итнинг хураётганини 
эшитди-ю, лекин, ит тескари булиб куринди. Ичи ёниб борарди. У корни ямлай-ямлай узидан кетди.
Кукбой эгасининг теварагида гингшир, хурар эди. Кейин унинг чопони баридан торткилай бошлади. 
У эгасини х,еч махдл бундай х,олда курмаган эди. Них,оят, овчининг бошида чункайиб утирди-да, 
тумшугини осмонга кутариб ингичка увлади. Сунг яланиб, яна эгасига каради. Яна уни торткилашга 
тушди. Эгаси кузгалмас, лекин унинг бурни тегиб турган кор аста-секин саргайиб борарди. Них,оят, ит 
унинг оёк томонига утиб, чузилиб ётди.
Куёшнинг каерда эканини билиб булмаса-да, ит кеч булганини сезди. Улар хдмиша коронгига 
колмай, уйга етиб боришарди. Кукбой туриб, яна овчининг атрофида айланди ва яна торткилашга 
тушди. Овчи кимирламагач, унинг этагидан тишлаб олдинга, оркасига тисланиб судрай бошлади. Боя 
узлари колдириб 
утган 
изларга етиб тухтади. Тагин эгасини айланиб вов-вовлади, хурди. Эгаси мик 
этмай ётар, унинг буйинларига кор кирган, телпаги йулда тушиб колган эди. Кукбой овчини яна 
судрашга тушди. Дунгликка олиб чикди-да, кузларига кон тепиб, атрофга каради. Шунда бирдан 
коронги тушиб колганини сезди. Дунглик этагига караб х,ул бурнини кимирлатди. Кейин овчини икки 
марта айланди ва дунглик пастига отилиб тушиб кетди. Коронги туманда итнинг 
угк ир 
кузлари узи 
босиб келган изларни яккол курар, у издан чикмай, дунгликлар, жарликлар оша учиб борарди. Димогига 
кишлок х,иди урилиб, баттар жадаллади. Кишлок кучалари, деворларидан куз илгамас тезликда утиб, 
таниш дарвоза ёнида тухтади. Бугик х,урди. Х,овлидан чолнинг овози эшитилди. Ит ортига тисланиб, 
деворга сапчиб ва томоркага утиб, айвонга чикиб борди.
Очик эшик олдида хдссасига таяниб турган чол манглайи тагидан итга тикилиб илжайди, йулкага 
каради. Йулкада х,еч ким куринмагач, яна итга бокди-да, унинг йирткич важох,атидан куркиб кетди. Ит 
гингтиб, супа тупрогини тирнаб пастга отди. Сунг тумшугини осмонга чузиб, х,овлини бошига кутариб 
увлади. Эшикда Салкин опа пайдо булди.
— Кизим, куёвингга бир ran булган, — деди чол, — итнинг авзойи бузук.
Хотин отилиб чикиб, олазарак булиб турган итнинг олдига борди. Ит украйиб, уни тишламокчидай 
вовуллади. Шунда нохос сергакланиб, кузларини чайчактирди-да, шарт бурилиб чопа кетди. У яна 
кишлок кучаларидан учиб ухди- Кирга урлади. Энди у боягидан х,ам зур шиддат билан учиб борар, 
унинг афсоналардагина куйланган итлик табиати бир хавфни сезган эди. Дархдкикат, таниш дунгликка 
чикиб бораркан, кордаги корайиб ётган жасад ёнида бир-бири билан талашаётган иккита кулранг 
хдмжинсини курди. Отилиб бориб, уларга узини урди. Бундай булишини кутмаган бурилар икки 
тарафга караб кочди. Лекин уттиз кадамча нарига бориб тухташди. Ит овчини гир айланиб хидлади ва 
шахд билан буриларнинг бирига отилди. Кукбой бу хил хамжинси билан буладиган учрашув икки


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
томондан бирининг улими билан тамом булишини яхши биларди. Унинг елкасига сапчиб, буйнига огиз 
солди. Сафдоши билан улжа талашиб уриша-уриша х,олдан тойган бури корга ётиб колди. Кукбой унинг 
кекирдагини узиб ташлади. Сунг бурила солиб, дунгга караб чопди. Жасад устига келиб колган иккинчи 
бури тишларини такиллатиб уни карши олди. Лекин Кукбой х,озир тап тортадиган эмасди. У ашаддий 
йирткичга айланган, кузига х,еч нарса куринмасди. Бориб кукраги билан уни урди. Кукбой бу ракибни 
хдм чузилтиргач, эгасининг ёнига чункайиб, бури тишлаган ерларини ялади.
Тонг отиб, туман таркалди. Дунг пастида шовкин-сурон килиб келаётган одамларнинг кораси 
куринди. Кукбой хуриб, думини ликиллатиб, овчини айланарди.
Кдландар акани кутаришганда, у утириб олди. Аммо Кулоклари ва чаккасида оппок кор ёпишиб 
турар, унинг хдм музлаб котиб колишига сал колган эди. Уни чопонга солиб кутаришди. Буриларни хдм 
судраб олиб кетишди. Овчининг хотини сочини юлиб йиглар, чол «бутам»лар эди.
Шу куни туш мах,али марх,умни гуристонга элтиб кумдилар. Одамлар йиглади-сиктади ва кишлокка 
кайтишди. Гурков х,ам, чол хдм кайтди. Гуристонда факат Кукбой колди. У гурнинг кошида узок 
чункайиб утирди, музлаган тупрок уюмига багрини бериб ётди н тумшугини олд оёклари устига куйди. 
Бирон кимса уни четдан кузатганда, малла кузларидан ёш окиб тушаётганини курарди.
Кечки пайт Салкин опа итни излаб келди. Ит хдмон эрталабки алфозда ётарди. Опа укириб йиглади 
ва итнинг буйнидан кучоклади. Ит пахмок думини кимирлатиб, аёлнинг кулини ялади. Сунг, Салкин 
опа итнинг буйнидан тортди, аммо ит кузгалмади. Кесак билан урди, турмади. Унинг багри гурга 
ёпишиб колганга ухшарди. Опа яна йиглади ва уйга кайтиб, ной билан бир х,овуч ок канд олиб келиб, 
итнинг олдига куйди. Ит уларга совуккина каради-ю, аммо х,идлаб хам курмади. Аёл тагин уни уйга 
олиб кетмокчи булди. Ит тагин жилмади.
Кукбой яна икки кун шу куйи ётди. Учинчи куни одамлар унинг музлаб колган жасадини курдилар.

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish