S. B. Bairova, G. M. Abduraupova bemorlar bilan ishlash asoslari

PROFESSIONAL NUQSONLAR VA ULARNING OLDINI 
OLISH 
 
Uzoq  vaqt  yatrogen  kasalliklar  deb,  tibbiy  xodimlarning 
noto‘g‘ri  qilgan  harakatlari,  aytgan  so‘zlari  natijasida  bemorda 
yuzaga  keladigan  noxush  holatlar  hisoblangan.  Hozirgi  kunda 
yatrogen kasalliklar 3 guruhga bo‘linadi:  

 
yatropsixogeniya – bemorning ruhiy holatiga ta’sir etuvchi 
noxush holatlar;  

 
yatrofarmokogeniya  –  dorilar  bilan  davolash  davomida 
ularning bemor organizmiga salbiy ta’sir etishi;  

 
yatrofiziogeniya  –  davolash  tadbirlarini  bemor  salomatli-
giga noxush ta’sir qilishi. 
Davlatimiz  qonunchiligida  fuqarolar  salomaligini  himoya 
qilish qonun tomonidan belgilab qo‘yilgan. Tibbiy xodimlar o‘z 
faoliyat  davrlarida  bemorga  yatrogen  ta’sir  ko‘rsatishlari  mum-
kin.  Bu  holatlar  uchga  bo‘linadi:  baxtsiz  hodisalar,  shifokor 
xatolari  va  jinoiy  javobgarlikka  tortiladigan  professional  xato-
liklar yoki jinoyatlar.  
Tibbiyot  amaliyotida  baxtsiz  hodisalar  deb,  tibbiy  yordam-
ning tasodif tufayli bemor organizmiga noxush ta’siriga aytiladi. 
Bunday  natijani  oldindan  ko‘ra  olish  mumkin  emas.  Bunday 
holatlarga  tekshirish  vaqtida  aniqlanmagan  ba’zi  dori  preparat-
lariga bo‘lgan allergiya holati misol bo‘lishi mumkin.  
Shifokor  yoki  tibbiy  xodim  xatolari  ma’lum  holat  va 
sharoitga  bog‘liq  bo‘lib,  bu  holatlar  tibbiy  xodim  aybini  biroz 
yumshatishi  mumkin.  Bu  xatoliklarga  kerakli  bilimlar  va 
tajribaning yetishmasligi, tashxis va davolash usullarining yetarli 
darajada  mukammal  emasligi,  kerakli  tashxis  apparatlarining 
yo‘qligi,  kasallikni  tekshirish  va  aniqlash  uchun  vaqtning  ozligi 
va  mazkur  kasallikning  bemorda  noodatiy  kechishi  misol  bo‘la 
oladi. 
Tibbiy xodim xatoliklari quyidagicha tasniflanadi:  
• tashxislash vaqtidagi xatoliklar; 
• davolash jarayonidagi xatoliklar; 

---

27 
• davolashda texnik vositalardan foydalangandagi xatoliklar; 
• davolashni tashkil qilishdagi xatoliklar; 
• tibbiy hujjatlarni yuritishdagi xatoliklar; 
• tibbiy xodim faoliyatidagi xatoliklar. 
Tibbiy  xodim  xatoliklarini  oldini  olish  maqsadida  shunday 
holatlar  yuz  berganda  uni  boshqa  tibbiy  xodimlar  orasida 
muhokama  qilish  maqsadga  muvofiqdir.  Xatoliklarni  kelib 
chiqishiga  sabab  bo‘luvchi  holatlarni  o‘rganib,  keyinchalik 
ularni  oldini  olish  har  bir  tibbiy  xodimlarning  muhim 
vazifasidir. O‘z xatosini tan olish tibbiy xodimlardan mardlikni, 
sofdillikni, o‘z ishiga vijdonan qarashni talab qiladi.