|
Fоydalanilgan adabiyotlar.
Q.Usmоnоv, U.Jo’raev. «O’zbekistоn tarixi» 8-sinf uchun darslik. «O’qituvchi» nashriyoti. Tоshkent 2014. 54-sahifa.
Q.Usmоnоv, U.Jo’raev, G.Jo’raeva «O’zbekistоn tarixi» 8-sinf uchun darslik. «O’qituvchi» nashriyoti. Tоshkent 2019. 53-sahifa.
BIOLOGIYA FANINI O`QITISHDA INNOVATSION TA’LIM TEXNOLOGIYALARNING O’RNI
Guliston shaxar 16-umumta’lim maktabi
biologiya fani òqituvchisi Turonova Zubayda
Innovatsion ҳisoblangan interaktiv metodlar barcha olimlar tomonidan ishlab chiqildi va uning anhanaviy metodlardan ko‘ra foydali ekanligi isbotlab berildi. ―Interaktiv so‘zi inglizcha ―interact fe‘lidan kelib chiqqan bo‘lib, ―inter – o‘zaro ma‘nosini, ―act – esa harakat qilmoq, ta‘sir etmoq ma'nosini bildiradi. Bundan kelib chiqib, bu metodlar o‘quvchilarning o‘zaro bir – biriga ta‘siri, fikri, mulohazasi, faolligi orqali mustaqil muloqot o‘rnatish degan ma‘noni beradi.Ta‘limda innovatsion metodlarning an‘anaviy metodlardan farqi shundaki, innovatsion metodlar o‘quvchining mustaqil holda erkin fikr yuritishi va o‘qituvchiga hamkor sifatida ishlashiga qaratilgan metoddir, an‘anaviy metodlar esa o‘kuvchining faktlarni esda saqlash qobiliyati va uning hajmiga qaratilgan metoddir. Bu bilan ta‘limda an‘anaviy metodlarni chegaralab o‘qitishimiz kerak degan xulosa emas, balki faqatgina o‘quvchilarning bilish faolligini va ta‘lim samaradorligini oshirishga xizmat qiladigan effektiv usul va vositalarni qo‘llash kerak, xolos.
Innovatsion ta‘lim texnologiyalari biologik ta‘limni yangicha tashkil qilinishiga asos yaratadi. Bunday ta‘limda pedagoglar, kompyuter dasturchilari va mutaxassislari yordamida qalbi pok, mehridaryo o‘quvchilar uchun yangi o‘qitish kurslarini yaratishlari taqozo etiladi. Hozirda ta‘lim muassasalari innovatsion kompyuter, axborot va kommunikatsiya texnologiyalari asosida jihozlanmoqda. Bu o‘z navbatida pedagoglarning o‘z mehnat faoliyatlariga yangicha yondashuvlarini talab etadi. Zero, ―innovatsion texnologiyalarning joriy etilishi pedagogni o‘quv jarayonida ta‘lim vositalari asosida faoliyat doirasining cheklanishiga emas, balki uning vazifalari, rolini o‘zgarishiga, pedagogik faoliyatning mukammallashuviga olib keladi‖.
Innovatsion ta’lim texnologiyalarga asoslangan ta’limning imkoniyatlari Ta‘lim tizimida zamonaviy innovatsion ta‘lim texnologiyalaridan foydalanish quyidagi afzalliklarni yaratadi:
A) o‘quvchilarga keng spektrdagi imkoniyatlarni taqdim etadi, ya‘ni o‘rganilayotgan ob‘ekt –predmetni multimediali tizimlar yordamida o‘rganish;
B) o‘zlashtirilayotgan o‘quv materiallarini qayta - qayta namoyish qilish va imitatsiya qilish imkoniyatini beradi;
S) maxsus kompyuter dasturi yordamida predmetning o‘lchami va ҳajmini, uni mukammalroq o‘rganish maqsadida, kattalashtirish yoki kichiklashtirish, yaqiklashtirish yoki uzoqlashtirish imkoniyatini beradi;
D) virtual tasvir yordamida oddiy, tabiiy holatda yaratib bo‘lmaydigan sharoitlarni ham kompyuter yordamida tasvirlash va har xil o‘lcham hajmga ega bo‘lgan eksperiment natijalarni ekranda paydo qilish mumkin.
Zamonaviy texnolagiyalarga asoslangan talim Nashr materiallari Interaktiv ma‘lumotlar bazasi Audio va vidyo materiallari Kompyuter tarmoqlari orqali uzatiladigan boshqa o‘quv materiallar Elektron darsliklar va jurnallar Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan holda, shuni ta‘kidlash mumkinki, ta‘limda innovatsion texnologiyalarini qo‘llash o‘quvchilarning mustaqil fikrlashi va nutq yuritishiga karatilgan" metod ekanligiga amin bo‘ldik. Shuni ham ta‘kidlab o‘tmoq joizki, o‘qituvchi darsga tayyorlanayotganida darsning maqsadiga muvofiq keladigan turli xil interaktiv va innovatsion o‘yin - topshirikdarni tanlash lozimligini unutmaslik kerak.
Darsga tayyorlanishda o‘qituvchi o‘yin - topshiriqlarning miqdorini, uni bajarishga sarflanadigan vaqtini ham aniq belgilab olishi lozim. Ustma — ust o‘quvchilarni o‘yin — topshiriqlar bilan band qilib qo‘yish ta‘lim samaradorligini oshirishga salbiy ta‘sir ko‘rsatishi mumkin. Shuning uchun topshiriqni bajarishga ortiqcha vaqt sarflash ham o‘quvchilar faolligini oshirishga putur yetkazib qo‘yishi mumkin. Shu sababli o‘yin - topshiriqlarni sharti o‘quvchilarning yosh xususiyati va real o‘quv imkoniyatlariga muvofiq kelishi lozim.
O‘qituvchi o‘yinda o‘quvchilar yo‘l qo‘yadigan xatolarni bartaraf etishni ham unutmasligi kerak. Ammo o‘yin davomida bu ishni amalga oshirish ancha murakkab. Shuning uchun o‘qituvchi o‘yinning oxirida o‘quvchilar kuchi bilan yo‘l qo‘yilgan xatolarni izohlashi, uni bartaraf etishi choralarini ko‘rishi lozim. Shundagina u ta‘limda innovatsion ta‘lim texnologiyalaridan to‘gri va oqilona foydalangan bo‘ladi. Bular esa yana bir bor ta‘limda innovatsion ta‘lim texnologiyalarining qanchalik muhim ekanligini ko‘rsatib beradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
O‘zbekiston Respublikasining «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi». Toshkent,1997 y. 99b.
A.T.G‘ofurov ,Tolipova J. umumiy biologiyani o‘qitishning norasmiy usul va shakllari,Toshkent 1990 y.45 b.
A.T.Gofurov,M.Maxkamov –Botanikadan ekskursiyalar o‘tkazish metodikasi, O‘qituvchi 1991 y.22b.
Do'stlaringiz bilan baham: |
