Республика илмий-амалий масофавий онлайн конференцияси

TA`LIM SIFATI SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA XALQARO TAJRIBALARDAN FOYDALANISH: MUAMMO VA YECHIMLAR
SirdaryoVXTXQTMOHM “Maktabgacha, boshlang’ich
va maxsus ta’lim kafedrasi” dotsenti A.Jonibekov
Bugungi kunda mamlakatimiz ta`lim tizimi oldida turgan dolzarb vazifa, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2020-yil 24-yanvar kuni Oliy majlisga Murojaatnomasida ilgari surilgan hayotiy muammolardan biri - ta`lim tizimini muntazam takomillashtirish, sifatli ta`lim berish yuqori malakali kadrlar tayyorlash natijasida, Yurt taraqqiyotining yangi rivojlanish bosqichiga ko`tarishdir.
“Uzluksiz ta`lim tizimidagi ushbu dolzarb muammoni yechimini esa” Nafaqat yoshlar, balki butun jamiyatimiz a`zolarining bilimli, saviyasini oshirish uchun avvalo ilm-ma`rifat, yuksak ma`naviyat kerak. Ilm yo`q joyda qoloqlik, jaholat va to`gri yo`ldan adashish bo`ladi.
Sharq donishmandlari aytganidek: “Eng katta boylik-bu aql-zakovat va ilm, emg katta meros bu yaxshi tarbiya, eng katta qashshoqlik-bu bilimsizlikdir!
Shu sababli hammamiz uchun zamonaviy bilimlarni o`zlashtirish, chinakam ma`rifat va yuksak madaniyat egasi bo`lish uzluksiz hayotiy ehtiyojga aylanishi kerak, deb mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyev ma`ruzasida bayon qilingan va aniq belgilangan. Ushbu dolzarb vazifalarni O`zbekiston ta`lim tizimi sifati samaradorligini oshirishda o`zimizning ta`lim tizimidagi ilg`or milliy ta`lim-tarbiya berishda qo`llaniladigan o`qitish texnologiyalardan o`qitishdagi ilg`or usul va uslublaridan va xorijiy mamlakatlardagi zamonaviy ta`lim berish tajribalaridan unumli foydalangan holda amalga oshirish mumkin deb o`ylayman.
Yuqorida keltirilgan bu dolzarb muammolarni to`g`ri yechimini toppish va uni sifatli amalga oshirish uchun nimalar qilishimiz kerak?
O`quvchilarni o`qitish jarayonida qanday ilg`or milliy o`qitish texnologiyalardan ta`lim-tarbiya berishda yuqori natijalarga erishish mumkin bo`lgan pedagogikaning qanday qonunlari va tamoyillaridan, qanday pedagogik innovatsion texnologiyalarni usullaridan foydalanish zarur?
Ilg`or xorijiy davlatlarda t`alim- tarbiya tizimida qo`llanilib, yaxshi natijalar olish imkoniyatini bergan zamonaviy ta`lim berish majburiyatlaridan unumli foydalanish metodlarini ishlab chiqish va o`quvchilar bilan olib boriladigan o`quv jarayoniga uni joriy etishda qanday natijalarga erishamiz? Ushbu yechimni topishga qo`yilgan maqsadlar, uzluksiz ta`limda faoliyat olib borayotgan har bir ta`lim tarbiya nazariyasi va amaliyoti bilan shug`ullanadigan tarbiyachi, fan o`qituvchiari va pedagog olimlar oldidagi eng dolzarb vazifadir.
Bu dolzarb vazifalarning yechimini topish va so`zsiz uzluksiz ta`lim tizimida farzandlarimizni aql-zakovat va ilm ziyosi bilan ta`minlab ularni bilimli va ma`naviyatli kadrlar sifatida shakllantirayotgan pedagog,o`qituvchilar va tarbiyachilarning kompetentligiga bevosita bog`liq.
Bu vazifani o`z soxasi bo`yicha bilimdon va tajribali to`g`ri muloxaza yurita oladigan, o`zi dars beradigan soxasi bo`yicha yuqori saviyali o`ziga va o`qitadigan jarayoniga ta`lim-tarbiya berayotgan talabalariga va o`quvchilariga nisbatan talabchan , ta`lim sifati va samaradorligiga zamon talabiga aosan amalga oshiradigan layoqatli pedagoglar, o`qituvchilar va tarbiyachilarning amalga oshira oladi.
Birinchidan bizning dinimizga layoqatli pedagog o`qituvchilar va tarbiyachilar yuqorida bayon qilinganidek muammolar yechimini topishda, bugun ajdodlarimiz bo`lgan Sharq mutafakkirlarining ilmiy tajribasi o`rganishi va ulardagi Beqiyos ma`naviy boyliklardan biri bo`lgan inson ta`lim-tarbiyasiga oid g`oyalaridan, fikr muloxazalaridan olib ta`lim talabalarini, maktablari o`quvchilariga va maktabgacha ta`lim muassasalari tarbiyalanuvchilariga beriladigan ta`lim tarbiya maqsadida amalga oshirishda, uning zamon talabiga javob beraoladigan mazmunidagi o`quv tarbiyaviy ishlarni ro`yobga chiqarishda foydalanish yaxshi natijalarga erishish imkoniyatini yaratadi.
Jumladan xar kimki, ilm-xikmatini o`rganaman desa, uni yoshligidan boshlasin, salomatligi yaxshi bo`lsin, xush axloq va odobli bo`lsin, so`zining ustidan chiqsin, yomon ishlardan saqlanadigan xayotiy va makr xiyladan uzoq bo`lsin. Bilim, ma`rifat yaxshi axloq bilan bezanmog`I lozim, deb dunyoda ikkinchi muammo sifatida tan olingan qomusiy ajdodimiz Abu Nasr Farobiy aytgan bu hikmatli so`zlarni o`quvchi yoshlarimiz ongiga singdirish natijasida bilimli ma`rifatli va axloqiy tasavvur va tushunchaga ega shaxs sifatida shakllanishiga ordam beradi.
O`zbekiston Respublikasi ta`lim tizimining sifati samaradorligini oshirish birinchi galda albatta, oliy ta`lim auditoriyalarni talablarida umumiy o`rta ta`lim maktablari o`quvchilar xar bir o`qitilayotgan o`quv fanlaridan amalga oshiriadigan bilimli, ko`nikma va malakalarni xosil qilinadigan kompetentsiyalarni shakllantiradigan ma`ruzalarni amaliy mashg`ulotlarni biroz jadallashtirib, qisqa vaqtda talablarni o`quvchilarni o`ylaydigan, chuqur fikrlaydigan mustaqil xulosa tajribalardagi baxolash dasturini ta`lim jarayoniga joriy etish bo`yicha ilg`or tajribalarni ommalashtirish asosida ta`lim tizimidagi o`qitish jarayoniga qo`llanilayotgan pedagogik texnologiyalar o`qitishda sifat va samara berayotgan innavatsion texnologiyalar va interfaol metodlarni o`z o`rnida qo`llash natijasida erishayotgan yutuqlarimizniva ularni siyosiy taxlil qilish orqali ro`yobga chiqadi.
Ta`lim tarbiya tizimiga qo`yilgan yuqorida bayon qilingan muammolar yechimini topish, ikkinchidan to`g`ridan to`g`ri xayot ta`limi xodimlarini xayotga tayyorlash va ularning malakasini oshirish xududiy markazlari professor o`qituvchilari tomonidan amalga oshiriladigan asosiy vazifa o`quv. Bu vazifani amalga oshirish uchun esamarkaz professor o`qituvchilari o`z soxasi bo`yicha malakasini oshirish uchun kelgan maktabgacha ta`lim muassasalari va umumiy o`rta ta`lim fan o`qituvchilaria amaliyotda o`qitilib bilim beriladigan zamonaviy darslar mazmunidan keib chiqqan holda DTSva DT meyoriga yangi bilimlarni berish pedagogic va innavatsion texnologiyalardan interfaol va milliy o`qitishda yaxshi natijalar beradigan usullardan Akt va multimedia vositalaridan dars jarayonida unumli foydalangan xolda xar bir soatlik dars sifati va samaradorlikka erishish yo`llarini o`rganish zarur.
Bu o`z o`zidan amalga oshmaydi. Buni amalga oshirish uchun xar bir ta`lim tarbiya beruvchi professor o`qituvchi o`z soxasini va buni amalga oshirish metodlarini sifatli va topish uchun o`z ustida o`qitiladigan fan soxasidagi yangiliklarni chuqur bilim uchun tinimsiz izlanish ijodiy ishlashi o`qitishning zamon talabiga javob beradigan samarali yo`llarni izlash va uni o`zimizdagi va xorijiy davlatlardagi taxlil qilish aosida ularni samara beradiganni tanlay bilish qo`llash natijasida, darsda qarorlangan natijaga erishish yo`llarini uni o`z o`rnida amaliyotga foydalanish tinglovchilarga o`rgatish ta`limda sifat samaradorligini ta`minlashga olib keladi
Xulosa qilib aytganda buyuk Sharq allomalarining ilmiy merosidagi yoshlar ta`lim-tarbiyasiga g`oyalardan, ta`lim-tarbiya tizimi rivojlangan xalqaro mamlakatlar tajribasidan va O`zbekistonning ta`lim tizimidagi barcha o`quv fanlaridan oli borilayotgan o`quv mashg`ulotlarida o`qitishning yangi texnologiyalaridan interfaol metodlardan AKT va multimedia vositalaridan unumli o`z o`rnida o`quvchi yoshlarga bilim berish ta`lim-tarbiyani amalga oshirishda undan foydalanish uzluksiz ta`lim tizimi bosqichlaridagi o`quv jarayonning sifat va samaradorligini oshirish imkoniyatini beradi, va O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy majlisga Murojatnomasida ta`lim-tizimini oldiga qo`ygan dolzarb muammolarning yechimini topishga xizmat qiladi deb o`ylayman.
Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Sh.M.Mirziyoyev O`zbekiston Respublikasi Prezidenti. Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojotnomasi. Yangi O`zbekiston ijtimoiy-siyosiy gazetasi. Toshkent 25-yanvar 2020-yil