Referat mavzu: Inson salomatligi va uning muhofazasi

Salomatlik inson mavjudligining xukuki, manbai va ajralmas kismi 

sifatida 

Salomatlik har bir inson uchun, shuningdek, butun jamiyat uchun bebaho 

kiymatga  ega.  BSSTning  qarorlar  kabul  qiluvchi  oliy  organi  -  BSS 

---

assambleyasi  1977  yilda,  hozirda  «2000  yilga  barcha  uchun  Salomatlik» 

(«Zdorovye  dlya  vsex  k  2000  g.»)  sifatida  mashhur  bo'lgan  quyidagi 

rezolyutsiyani qabul qildi: 

«Hukumatlar  va  BSSTning  oldinda  turgan  o'n  yilliklar  ijtimoiy 

doirasidagi bosh maqsadi 2000 yilgacha butun jahon fuqarolarining iqtisodiy 

va  ijtimoiy  yo'nshshshda  samarali  hayot  kechirishlariga  imkon  beruvchi 

darajadagi salomatligiga erishshi bo'lishi kerak.» 

«2000  yilga  barcha  uchun  Salomatlik»  strategiyasi  vazifalarining 

maqsadiga  ko'pgina  mamlakatlar  uchun,  ehtimol,  erishib  bo'lmas.  Biroq, 

barcha  vazifalarning  mazmuii  bugungi  kunning  salomatlik  va  kishilar 

salomatligini  haqiqatda  yaxshilashning  ijtimoiy  mumkin  bo'lgan  usullarini 

topish  bilan  bog'liq  muammolarini  «salomatlik  barcha  uchun»  maqsadi 

ijtimoiy  intizom  va  jarayon  ekanligi  yordamida  yechi01ga  harakat 

kilishimizga yo'naltirilgan. 

BSS  assambleyasi  1977  yilda  ma'kullagan  maqsad  haligacha  dolzarb, 

lekin  shu  vaqt  mobaynida  biz  bunday  ahamiyatli  o'zgarishlarga  «industrial» 

yovdashuv  ishlamasligini  va  mos  emasligini  angladik.  Salomatlik  masalalari 

bo'yicha  oshib  borayotgan  tengsizliklar  ko'rsatishicha,  sanoati  rivojlangan 

mamlakatlarda 

iqtisodiy 

o'sishning 

ustivor 

hisoblangan 

miqdoriy 

ko'rsatkichlari  va  maksadlari  kishilar  salomatligi  va  ularning  taraqqiyoti 

hisobiga  erishilgan.  Sifat  ko'rsatkichlar  hamda  maqsadlarni  mo'ljallab, 

ehtiyotlik bilan yondashuv, insonning ijtimoiy va ekologik taraqqiyoti ustivor 

yo'nalish 

bo'lganda,  masalan,  birlamchi  tibbiy-sanitar  yordamga  asoslangan  yondashuv 

barcha uchun salomatlikka erishishning yana bir yo'li hisoblanadi. 

Birlamchi  tibbiy-sanitar  yordamga  asoslangan  yondashuvni  tarakkiy 

ettirish maqsadlarida Olma-ota (SSRI) da 1978 yil sentabrida birlamchi tibbiy-

sanitar  yordam  bo'yicha  Xalqaro  konferensiya  o'tkazilgan.  Olma-Ota 

deklaratsiyasi salomatlikni himoya qilish masalalariga tor tibbiy yondashuvga 

javob edi. BSST salomatlikni himoya qilish masalalari istiqbollariga nisbatan 

muzokaralarni  keng  yoyishda  muhim  rol  o'ynadi.  1984  yilda  BSST 

salomatlikning kuyidagi ta'rifini chop etdi: 

«Salomatlik — bu ... uning mikyosida har bir kishi yoki kishipar guruhi 

bir tomondan o'z istayushrini amapga oshira oladigan va ehtiyojlarini kondira 

---

oladigan,  boshqa  tomondan  -atrof-muhitni  o'zgartira  oladigan  yoki  o'nglay 

oladigan o'lchamdir. Shu sababli salomatlik mavjudlik maksad sifatida emas, 

balki kundalik hayot manbai sifatida tushunshadi; u o'zida ijtimoiy va shaxsiy 

resurslarni  ham,  shuningdek,  jismoniy  imkoniyatparni  ham  mujassam  etgan 

pozitiv koniyepsiyadan iborat.» 

Bu ta'rif salomatlik tabiatining ko'p o'lchamliligini va odamlar istaklarini 

amalga oshirishda, ehtiyojlarini kondirishda va atrof-muhitni o'zgartirish yoki 

o'nglashda  ularga  yordam  beradigan  aniq  ma'lumotlarsiz  soglom  bo'la 

olmaydilar,  degan  dalilni  tasdiqlaydi.  Bu  ma'noda  salomatlikni  jismoniy  va 

ruhiy  kuchlar  zahirasi,  turli  holatlarga  moslashish  va  o'nglash  qobiliyati 

sifatida  tushunish  mumkin.  Salomatlik  kishilarga  o'z  potensialini  oxirigacha 

yetkazishga  va  me'yoriy  hayot  tarzi  bilan  yashashga  yordam  beradi. 

Salomatlik  bizga  jamiyatda  faol  ishtirok  etishimizga  imkon  beradi  va 

jamiyatning madaniy, ijtimoiy va iktisodiy gullab-yashnashiga imkon yaratadi. 

Sog'likni  yaxshilash  -farovonlikni  his  etish  -  o'z-o'zidan  kuvonch  va  bayram 

hissini  keltirishdan  iborat  va  bu  ma'noda  salomatlikni  kasalliklar  va  erta 

o'limning oldini olish bilan mustahkamlash ham muximdir.