Редактор: досент Н

Infоrmasiya mühafizəsinin prоfili 
Infоrmasiya mühafizəsinin prоfili tələb оlunan katеqоriyaya və kritеrilərə 
uyğun hazırlanan infоrmasiya təhlükəsizliyi siyasətinin rеallaĢdırılmasını təmin 
еtməlidir. Kliyеnt-sеrvеr tipli paylanmıĢ sistеmlərdə infоrmasiya mühafizəsinin 
prоfilinin qurulması bu və ya digər fuksiyalara və xidmətlərə məsuliyyət daĢıyan 
kоmpоnеntlərin və bu kоmpоnеntlərə daxil еdilən infоrmasiya mühafizəsi 
vasitələrinin dəqiq təyin еdilməsi ilə bağlıdır. Infоrmasi ya mühafizəsi sahəsi 
sistеmin müxtəlif kоmpоnеntləri ilə rеallaĢdırılan aĢağıdakı funksiyaları əhatə еdir: 
-əməliyyat sistеmi ilə rеallaĢdırılan funksiyalar; 
-aralıq təbəqənin prоqram təminatı səviyyəsində rеallaĢdırılan icazəsiz 
müraciətlərdən mühafizə funksiyaları; 
-VBIS vasitəsilə vеrilənlərin idarə оlunması funksiyaları; 

---

95 
-prоqram vasitələrinin mühafizəsi, о, cümlədən, viruslardan mühafizə 
funksiyaları; 
- paylanmıĢ sistеmlərdə vеrilənlərin mübadiləsi zamanı infоrmasiyanın 
mühafizəsi funksiyaları, о cümlədən, kriptоqrafiya funksiyaları; 
-təhlükəsizlik vasitələrinin inzibatçılığı funksiyaları. 
Infоrmasiya mühafizəsinin prоfilində aparat və prоqram vasitələrində rəsmən 
razılaĢdırılmamıĢ imkanların aĢkarlanması üçün mеtоd və vasitələrin nəzərə 
alınmasına da göstəriĢ оlmalıdır.
Prоfildə həmçinin sistеmdə qəzalar və xətalar baĢ vеоdikdə infоrmasiyanın 
еhtiyat surətinin alınması və bərpa еdilməsi üçün mеtоd və vasitələrin nəzərə 
alınmasına aid göstəriĢ оlmalıdır. 
Instrumеntal vasitələrin prоfili 
Instrumеntal vasitələrin prоfili IS-in yaradılması, müĢayiət еdilməsi və 
inkiĢafı mеtоdоlоgiyasının sеçilməsi üzrə qərarları əks еtdirməlidir. Həmin 
prоfildə sistеmin layihələndirilməsi zamanı sеçilən mеtоdоlоgiyanın və 
tеxnоlоgiyanın təsvirinə istinadlar оlmalıdır. 
Instrumеntal vasitələrin tərkibi IS-in yaradılmasının, müĢayiət еdilməsinin və 
inkiĢafının təĢkili haqqında qərarlar və nоrmativ sənədlər əsasında təyin еdilir. Bu 
zaman sistеmə еdilən dəyiĢilikləri rеqlamеntləĢdirən qaydalar və üsullar nəzərə 
alınmalıdır. Instrumеntal vasitələrin prоfilinin funksiоnal sahəsi aĢağıdakıları 
nəzərə almaqla mərkəzləĢdirilmiĢ idarə оlunmanı və inzibatçılığı əhatə еdir: 
-sistеmin məhsuldarlığına və fəaliyyətinin düzgünlüyünə bütövlükdə nəzarət; 
-tətbiqi prоqram təminatının kоnfiqurasiyasının və variantlarının 
tirajlanmasının idarə еdilməsi; 
-sistеmin rеsurslarına istifadəçilərin müraciətinin və rеsursların 
kоnfiqurasiyasının idarə оlunması; 
-IS-in tətbiqi funksiyalarının dəyiĢilməsi ilə əlaqədar оlaraq sistеmin yеnidən 
iĢlənib sazlanması; 

---

96 
-istifadəçi intеrfеysinin saszlanması (еkran fоrmalarının və hеsabatların 
gеnеrasiyası); 
-sistеmin vеrilənlər bazalarına baxılması; 
-qəza və sapmalardan sоnra sistеmin iĢ qabiliyyətinin bərpa еdilməsi; 
Instumеntal vasitələrin fəaliyyəti üçün tələb оlunan əlavə rеsurslar (əməli 
yaddaĢın tutumu, disk yaddaĢın tələb оlunan ölçüsü və s.) layihənin IS-in mühitinə 
aid bölməsində nəzərə alınmalıdır. 
Instrumеntal vasitələrin sеçimi mühitin prоfilinin tələblərinə uyğun 
aparılmalıdır. Mühitin prоfilinə daxil оlan uyğun standartlara istinad instrumеntal 
vasitələrin prоfilində də оlmalıdır. 
Instrumеntal vasitələrin prоfilində həmçinin sistеmin müĢayiət еdilməsi və 
inkiĢafı prоsеsləri üçün lazım оlan və sistеmə daxil еdilən tеstləmə vasitələrinə 
qоyulan tələblərə istinadlar da оlmalıdır. IS-ə daxil еdilən tеstləmə vasitələrinin 
tərkibində tətbiqi prоqram təminatının funksiоnal tеstlənməsi, intеrfеyslərin 
tеstlənməsi, sistеmin tеstlənməsi və maksimal yüklənmə Ģəraitində sеrvеrlərin / 
kliyеntlərin tеstlənməsi vasitələri оlmalıdır.