R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

160

---

• Oddiy unitar davlat. 
Bunday davlatlarning m a’muriy- 
hududiy tuzilishi sodda b o iib , m a’m uriy-hududiy birliklar 
bevosita markazga bo‘ysunadi va huquqiy maqomi, nomlanishi 
ham da ijtimoiy tarkibi jih atd an aksariyat hollarda bir xil 
b o ‘lishi kuzatiladi. Ularning tarkibida hududiy avtonomiya- 
lar mavjud bo‘lmaydi.
• Murakkab unitar davlat. 
K o‘p- 
chilik unitar davlatlarda bir yoki bir 
necha m a ’m uriy -h u d u d iy birlik- 
larga, o ik a larg a imtiyozli huquqiy 
m aqom b erilad i. B unday u n ita r 
davlat m a’muriy avtonomiyaga ega 
bo‘ladi. Qayd etilgan davlat tuzilishi 
shakli hududiy o ‘lkalarning maxsus 
m anfaatlariga e’tibor berish zarur 
bo‘lgan hollarda qo‘l keladi. Bunday holat alohida millatning 
o ‘z taqdirini o ‘zi belgilashi, etnik va milliy kamsitilishining 
old in i olish, ozchilik ni ta sh k il etuvchi m illa tla rn in g
madaniyatini saqlab qolish va hokazolarda kuzatiladi. Mazkur 
avtonom iyalarda o ‘zini-o‘zi boshqarish huquqi m am lakat 
aholisining boshqa qismiga qaraganda kengroq b oiad i. Lekin 
u la rn in g m u sta q illig i m ark aziy h o k im iy at belgilagan 
do irad ag in a saqlab qolinadi. A m aliyotda ayrim hollarda 
bunday avtonomiyalar mustaqillik uchun kurash olib borishish- 
lari kuzatilib, aksariyat hollarda ayanchli oqibatlarni, jumladan, 
fuqarolik urushlarini keltirib chiqarishi mumkin.
Avtonomiya bu 
— davlatning m uayyan qismining ichki 
o ‘zini-o‘zi boshqarishi bo‘lib, bu qism davlatning boshqa qism- 
laridan b a’zi maxsus jihatlari, masalan, tarixiy, madaniy, diniy, 
maishiy, til, jo ‘g‘rofiy, b a ’zan milliy jihatlari bilan farqlanadi. 
Demak, avtonomiya — bu o ‘sha hududda zich yashaydigan 
aholining tarixiy, madaniy, diniy, til, jo ‘g‘rofiy, milliy va boshqa 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tashkil etiladigan alohida 
siyosiy-hududiy birlikdir.
Avtonomiyaning turlari:
— Syosiy avtonomiya;
— M a’muriy-hududiy yoki etnohududiy avtonomiya;
— Madaniy-milliy avtonomiya.
0 ‘zbekiston Respublikasi ham o ‘z davlat tuzilishi shakliga 
ko‘ra murakkab, nisbiy markazlashgan unitar davlatdir. Sodda 
unitar davlatlar hududida boshqa mustaqil davlatlar bo‘lmaydi. 
0 ‘zbekiston Respublikasi m urakkab tuzilishga ega ekanligi-