Qurilish ekologiyasi

Ekologiya va iqtisodiyotning o’zaro bog’liqligi. Yer yuzida inson paydo bo’lganidan boshlab hozirgacha u o’zining iqtisodiy sharoitini tabiiy ne’matlar hisobiga yaxshilab kelmoqda. Moddiy ne’matlardan joydalanish jarayonida u ilgarigi vaqtlarda bilib-bilmay isrofgarchaliklarga yo’l qo’ygan, buning uchun uni tabiat jazolagan ham. Masalan, eramizdan ilgari kishilar yirik hayvonlarni ko’plab ovlagani tufayli tabiatda bu hayvonlar kamayib qolib, ocharchilik vujudga kelgan va odamlar o’rtasida o’lim ko’payib aholi soni ikki baravarga kamayib qolgan. Bu va shunga o’xshash holatlar odamlarning ongi va fikrlash qobiliyatini o’stirib, tabiiy resurslardan foydalanishda ehtiyotkorlik belgilarini shakllantirgan.
Yer yuzining har bir aholisi hayoti uchun giper raqamlarga teng miqdorda oziq-ovqat va suv resurslari talab qilinadi. Holbuki bu resurslar bitmas tuganmas emas. Bundan shunday xulosa kelib chiqadiki, talab, ehtiyoj va moddiy ne’matlar zaxirasi o’rtasida katta farq mavjud. Bu, bir tomondan, makroiqtisodiyot bilan makroekologiyani birlashtiradi, ya’ni xo’jalikni hisob-kitob bilan yurgizishni taqozo qiladi, ikkinchi tomondan esa, birlamchi tabiiy resurslarning o’rnini bosaoladigan sun’iy materiallarni izlab topish va ulardan foydalanish zaruriyatini keltirib chiqaradi. Bu muammoning yechilishida iqtisodiyotning ahamiyati beqiyos kattadir.
Iqtisodiyotning tabiiy resurslar bilan ta’minlanganligi ko’p vaqt mobaynida tabiat qonunlari, ayniqsa ekologik qonuniyatlarga bog’liqligi tan olinmadi. Iqsodiyotdagi «eng kam mablag’ sarflab yuqori daromadga erishish» tamoyiliga asoslangan barakasiz (ekstensiv) rivojlanish natijasida ekologik inqiroz yuz berdi. Uning salbiy oqibatlari havo va suvning ifloslanishi, tuproq tabiiy unumdorligining pasayib ketishida namoyon bo’ldi.
Ekologik - iqtisodiy barqaror rivojlanish konsepsiyasi
Inson va tabiat o’rtasidagi munosabatlarning 3 davrni ko’rish mumkin:
1-davr: «Dehqonchilik asri» XVIII asr oxirigacha davom etib, unda iqtisodiyot tabiat qonunlari maromiga bo’ysunib rivojlanadi;