Psixologiya

Neobixeviorizm  -  tajriba  yo‟li  bilan  ta‟sirni  o‟rganish,  oraliq  uzilishlar  bo‟lishi 
haqida,  buning  asosida  geshtalt,  ya‟ni  tasvir  haqidagi  ta‟limotdir.  Uning  asoschilari 
E.Tolmen  hisoblanadi,  xuddi  shu  ta‟limot  asosida  avstriyalik  vrach  psixiatr  Z.Freyd 
psixoanaliz  ta‟limotini  yaratdi.Tushunish  psixologiyasi  -  bu  oldindan  his  etish  ya‟ni 
intuitsiyaga  asoslangan  qarash  bo‟lib,  uning  asoschisi  V.Dilten  (1833-1911) 
hisoblanadi. U tabiiy ilmiy va diniy ilmiy degan ikki yo‟nalishdagi fanlar tizimini taklif 
qildi.  
Freydizmning  jahon  ilmi  va  malakiyoti  uchun  ta‟siri  shu  qadar  katta  bo‟ldi-ki, 
jamoadagi yoki guruhiy ongsizlik g‟oyasini ilgarni surgan K. Yung hamda individual 
psixologiyani  targ‟ib  etgan,  A.Adler  va  ularning  izdoshlari  bu  kontseptsiyani  yanada 
rivojlantirishga  o‟z  hissalarini  qo‟shdilar.  Bu  nazariya  va  kontseptsiya  hanuzgacha 

---

18 
 
shaxs psixologiyasini, psixoanaliz esa psixoterapiyani o‟rganishda asosiy metodlardan 
biri sifatida qo‟llanilib kelinmoqda.  
Neofreydizm  -  avstriyalik  A.Alfred  (1870-1937)  shveytsariyalik  Yung  Karl 
Gustav  analitik  psixologiyani,  amerikalik  Xorney  (1885-1952)  psixoanaliz  ta‟limoti 
asosida  o‟z  nazariyalarini  yaratdilar,  unga  muvofiq  odam  tashqi  ta‟sirga  javoban  o‟z 
strategiyasini  ishlab chiqadi,  ya‟ni  odamlarga intilish  yoki odamlardan  qochish,  unga 
qarshi  chiqish  yoki  yonbosish  ishtiyoqida  bo‟ladi.  Har  doim  nevrotik,  konflikt 
holatidan chiqish yo‟llarini qidiradi.