Полимерларнинг физик ҳолатлари

Полимерларнинг полидисперслик графиги

Макромолекуланинг ўртача молекуляр массаси

• Фракциялашдан олинган маълумотлар асосида молекула-массавий тақсимланиш графигини чизиш учун ордината ўқига ҳар хил фракция массасининг полимер массасига нисбати mi/m; абсцисса ўқига эса шу фракциянинг молекула массаси қўйилади (М). Бунда ҳар алоҳида фракцияга тўғри тўртбурчак ифодаси тўғри келади. У Mi-1 дан Mi гача бўлган молекула массасига эга макромолекулаларнинг нисбий оғилик қисмини билдиради. Шу сабабли ЮМБ нинг ММ и ҳақида гап бўлганда уларни ўртача ММ ининг қиймати назарда тутилади. Одатда икки хил: ўртача рақамий М'n ва ўртача массавий М'w молекула массаси аниқланади. Полимернинг маълум концентрацияли эритмасидаги макромолекулалар сонини аниқлаш билан ўртача рақамий ММ топилади. У қуйидагича ифодаланади:
• Бунда Mi молекла массаси, ni молекулалар сони.

Макромолекуланинг ўртача молекуляр массаси

• Осмотик босим ва кимёвий усуллар ёрдамида топилган ММ ўртача рақамий ММ кўрсаткичларидир, чунки топилган катталиклар маълум эритма концентрациясидаги макромолекулалар сонига боғлиқ.
• Ёруғлик сочилиши ва седиментация мувозанати ёрдамида аниқланган ММ полимернинг ўртача массавий ММ тўғрисида маълумот беради, чунки бу катталиклар фақат концентрациягагина боғлиқ бўлмай, балки полимер молекулаларининг массасига ҳам боғлиқ. Бунда Wi - алоҳида фракция массаси. Демак ҳамма усулларда ҳам ММ нинг ўртача қиймати икки хил ифодаланади. Бундай ўртача қийматлар монодисперс маҳсулот учун ўзаро тенг Mn=Mw. Аммо полидисперс моддалар, яъни полимерлар учун ҳамма вақт ўртача рақамий қиймат ўртача массавий қийматдан кичик, чунки ўртача массавий қиймат ММ полидисперслик ортиб бориши билан кўтарилади. Алоҳида фракцияларнинг ММ лари бир-биридан қанча кўп фарқ қилса ва фракцияларнинг ўзаро нисбатлари қанча катта бўлса, ўртача рақамий ва ўртача массавий ММ лар орасидаги фарқ шунча катта бўлади. Шунинг учун ЮМБ нинг полидисперслигини ифодалаш учун Mw/Mn нисбатидан фойдаланилади. Бу нисбат полидисперслик даражаси ёки полидисперслик коэффициенти деб аталади.

Эътиборингиз учун раҳмат

Эътиборингиз учун раҳмат