PEDAGOGIKA
2016, 4-son
66
natijalilik – 26,36 va 23,26; ʈ=2,411, r≤0,01); emotsional komponenti (stenik -24,93
va 30,24; ʈ=-3,341, r≤0,01) natijalarida kuzatildi. Ikkinchi bosqichda mas’uliyatning
kognitiv komponentining onglilik va emotsionallikning steniklik pozitsiyalarining
yetakchilik qilganligi javobgarlikning tо‘liq anglanganligi, uning mazmun va
mohiyatini atroflicha tushunishi va sifatini yaxlit tasavvur qilish kо‘nikmasiga
egaliklari hamda о‘zlari tomonida amalga oshirgan mas’uliyatli ishlardan
quvonishlari va qoniqish olishlari sababli. Birinchi bosqich talabalaridagi refleksiv
baholash komponentining predmetli pozitsiyasi ahamiyatli kо‘rinish olganligi
ularning ta’lim muhitida о‘zini namoyon etish, guruhiy ishlarda vijdonan yondashish
va о‘z statusiga ega bо‘lishga intilishlari oqibatidir.
3.
Uchinchi va tо‘rtinchi bosqich talabalarida mas’uliyatning kasbiy-bilish
faoliyatiga kо‘ra namoyon bо‘lishida bir qator farqli va ahamiyatli qiymatlarga
mavjud. Uchinchi bosqich talabalarida kasbiy tayyorgarlikning о‘rta bosqichi
bо‘lganligi va hali vaqt borligi tо‘g‘risidagi tasavvur tufayli vaziyatga nisbatan
umumiy mazmunda, mas’uliyatli topshiriqlarni bajarishda e’tiborni о‘ziga qaratish
va о‘zining motivatsiyasiga muvofiq amalga oshirish, topshiriqlarni rag‘batlantirish,
mukofot hisobiga bajarish hamda shaxsiy zarar yetishi va jazolanishdan qochishga
intilish xosdir.
4.
Tо‘rtinchi bosqich talaba qizlarning mas’uliyatlikning namoyon bо‘lish
kо‘rsatkichlari talaba yigitlarga nisbatan farq qildi. Qizlarda mas’uliyatning namoyon
bо‘lishi faqat mas’uliyatning dinamiklik va motivatsion komponentlarida kuzatildi.
Bu talaba qizlarning о‘quv faoliyatiga mas’uliyatlilikni ta’limning yakuniy bosqichida
о‘ziga ishonchsizlikning pasayishi, murakkab topshiriqlarni bajarishga javobgarlikni
zimmalariga olmasliklari, ta’sirlarga beqarorlik va kо‘proq о‘zlarining shaxsiy
manfaatlariga e’tibor qaratishlari sabablidir. Ta’limning bu bosqichiga kelib, qizlar
turmushning boshqa yumushlariga kо‘proq e’tibor qaratayotganliklari oqibati
ham sabab bо‘lishi mumkin.
Talaba yigitlardagi mas’uliyat bilish-faoliyatlariga kо‘ra mas’uliyatlilik
kо‘rsatkichlari talaba qizlarga nisbatan ustuvorlikka ega. Bu ularda mas’uliyatlik
topshiriqlar yuklatilganda mustaqillik yetarlicha, о‘ziga ishonch yuqori,
faoliyatning muvaffaqiyatlaridan ruhlanish, mas’uliyatli ishlarda javobgarlikni о‘z
zimmasiga olish istagining о‘sganligi sabablidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |