«pedagogika» kafedrasi fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua tuzuvchilar

VII асрдан XIV асрнинг биринчи ярмигача тарбия,

мактаб ва педагогик фикр тараққиёти

Мовароуннаҳрда Ислом дини ғоялари ёйилишининг таълим-тарбияга таъсири. Мусулмон мактабларида ташкил этилган таълим-тарбия мазмуни. Ислом динининг муқаддас манбалари (“Қуръон” ва “Ҳадис”) – мусулмон мактаблари таълим-тарбиясининг ғоявий асослари. Араб тилининг савдо ва маданий алоқалар тилига айланиши.

Имом Ғаззолий – ислом фалсафаси ва педагогикасининг асосчиси сифатида. Имом Ғаззолийнинг “Кимёи саодат” асари. “Кимёи саодат” асарининг тарбия тараққиётидаги ўрни. Масжидлар ва улар ҳузуридаги мактаблар – ўрта асрлар Мовароуннаҳрининг асосий таълим муассасалари. Масжидлар ва улар ҳузуридаги мактабларда таълим-тарбиянинг ташкил этилиши. Ўрта асрлар таълим муассасаларида савод чиқариш методикаси. “Чор китоб” ва “Ҳафтияк” – дастлабки савод дарсликлари сифатида.

Ҳадис илмининг пайдо бўлиши. Муҳаддислар (Имом Исмоил ал-Бухорий, Имом Исо ат-Термизий ва бошқалар)нинг ҳадис илмини яратишдаги хизматлари. Имом Исмоил ал-Бухорийнинг “Ас-саҳиҳ” (“Ишонарли тўплам”), “Ал-адаб ал-муфрад” (“Адаб дурдоналари”) асарларининг шахс маънавий камолотининг таркиб топишидаги ўрни.

Шарқ Уйғониши даврида таълим-тарбиянинг тараққий этиши. Муҳаммад ал-Хоразмий, Абу Райҳон Беруний, Абу Наср Форобий, Абу Али ибн Синоларнинг умумпедагогик ҳамда дидактик ғоялари.

Маҳмуд Қошғарий, Юсуф Хос Ҳожиб, Унсурул-Маолий Кайковус, Аҳмад Югнакийларнинг таълимий-ахлоқий қарашлари. Маҳмуд Қошғарий ва унинг “Девони луғатит турк” асари. Юсуф Хос Ҳожибнинг “Қутадғу билиг”и таълим-тарбияга оид биринчи асар сифатида. Унсурул-Маолий Кайковуснинг “Қобуснома” асари. “Қобуснома” асарининг педагогик фикр тараққиётида тутган ўрни. Аҳмад Югнакий ва унинг “Ҳиббат ул-ҳақойиқ” асари. Ҳунар ўрганишга доир рисолалар. Аҳмад Яссавий “Ҳикматлар”ининг ахлоқий-маърифий аҳамияти. Муслиҳиддин Саъдийнинг “Гулистон” ахлоқий-фалсафий асари. “Гулистон” асарининг шахс камолотини таркиб топтиришдаги ўрни.