P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya

tortinchoqlik,  uyatchanlik 

tarzida  namo-

---

yon bo‘Iadi. Yana shunday odamlar ham uchrab qoladiki, biron g‘arazni, 

o'z shaxsiy manfaatini  ko'zlab va bunga yetishmoq uchun boshqa odam­

lar oldida o'z insonlik qadr-qimmatini 

yerga  urishga 

tayyor turadi.  Bun­

day odamlarning xatti-harakatlarida hushomadgo'ylik,  tilyog'lamalik,  la- 

ganbardorlik  singari  nihoyat  past  qiliqlari  ko'rinib  turadi.  Odamlardagi 

laganbardorlik,  tilyog'lamalik,  hushomadgo'ylik salbiy xarakter xislatidir.

Ba’zi  odamlar  borki,  ular  haqiqatda  o'zlarida  bo'lmagan  fazilatlarni 

o'zlarida  bor  deb  ko'rsatmoqchi  bo'ladilar.  Bunday  odamlar  o'ziga  bino 

qo'ygan  maqtanchoq,  manman ko'zbo'yamachi bo'ladi,  o'zini  katta tutib, 

gerdayib yuradi.  Bunday kishilar,  ko'pincha, juda katta ketib gapiraveradi- 

lar-u, lekin amalda, haqaqatdan tuturiqsiz,  noshud,  puch odam bo'ladilar.

Kishining  o'zida  yo'q  sifatni  bor degani  bilan  bu gap  hali  uning  xa- 

rakteridagi  haqiqiy ijobiy xislat  bo'la olmaydi.  Balki,  aksincha,  kishining 

o'zida yo'q sifatni  bor deb  ko'rsatishga urinishi,  kishining o'zini  ma’lum 

bir fazilat egasi deb o'ylab yurishi uning xarakteridagi xislat bo'lib qoladi. 

Shunday  qilib,  kishining  chinakam  oliyjanob  xislatlari  uning  o'zida  bor 

deb  hisoblangan,  lekin  aslida  yo'q  xislatlar  bo'lmay,  balki  shu  kishi 

to'g'risida  uning  ishiga  qarab  jamoatchilik  o'rtasida  tug'ilgan  fikr  tas­

diqlagan xislatdir. Ta’lim-tarbiya jarayonida salbiy xislatlaming oldini  olish 

bizning  asosiy vazifamizdir.