O‘zbekiston sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent tibbiyot akademiyasi

Oksitotsin                                                       Vazopressin 

 

Silliq  mushaklarga      jumladan,  tomirlarga  ta'siri    V

1a-

  retseptorlari  orqali    amalga  oshadi.  Bu 

vazopressinning  juda  kata  dozalarida  (antidiuretik  ta'sirni  yuzaga  chiqaruvchi  dozalardan  yuz  marta 

---

13 

 

kattaroq)  gina  namoyon  bo‘ladi.  Qon  bosimini  ko‘tarilishi  arteriola  va  kapillyarlar  mushaklaridagi 

retseptorlarga bevosita ta'siri bilan bog‘liq. 

   Katta  dozalarda  vazopressin  ichakning  silliq  mushaklariga  rag‘batlantiruvchi  ta'sir  etadi    va 

miometriyning qisqarish faolligini  oshiradi. Xomilasiz va xomiladorlikning erta muddatlarida bachadon 

oksitotsinga nisbatan vazopressinga ko‘proq sezgirdir. Xomiladorlik muddatini ortishi bilan buning aksi 

kuzatiladi,  ya'ni  oksitotsin  samaradorligi  ortadi,  vazopressinniki  pasayadi.  Shu  narsa  ko‘rsatilganki, 

MNSda  vazopressin  neyromediator  va    neyromodulyator  vazifasini  o‘taydi.  Gipofizning  oldingi 

bo‘lagidan kortikotropin ajralishiga  (V

1b 

– retseptorlarini rag‘batlantirish xisobiga) imkoniyat yaratadi. 

Bundan  tashqari  vazopressin  trombotsitlar  agregatsiyasini  (V

1

  –retseptorlarga    ta'siri)  kuchaytiradi  va 

qon ivishida qatnashuvchi XIII omil miqdorini oshiradi.   

 Dori  preparati  bo‘lmish  v  a  z  o  p  r  ye  s  s  i  n    qisqa  ta'sir  etadi  (30  min-  2  soat),  chunki 

organizmda  aminopeptidazalar  ta'sirida  parchalanadi.  O‘zgarish  maxsulotlari  buyrak    orqali  ajraladi. 

Vazopressinning antidiuretik faolligi kuchliroq va tomirlarni toraytirish (vazokonstriksiya) xossasi juda 

sust bo‘lgan  xosilalari  yaratilgan (desmopressin). Asosan  vazopressor ta'sir ko‘rsatuvchi preparat xam 

olingan (felipressin va boshqalar).  

Qo‘llashga  asosiy  ko‘rsatma  –  qandsiz  diabet.  Bu  maqsadda  v  a  z  o  p  r  ye  s  s  i  n  (teri  ostiga, 

mushak  ichiga kiritiladi, TB- ta'sir birligida dozalanadi) p  i t u i t r i n  va  a d i u r  ye k r  i  n (quruq 

pituitrin  burun  ichiga  kiritiladi),  shu  bilan  birga    d  ye  s  m  o  p  r  ye  s  s  i  n  kabi  yangi  preparatlar 

qullaniladi.