O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti tabiiyot va geografiya fakulteti

 

2-topshiriq  varaqasi 

1. 

Yomg'ir chuvalchangining mavsumiy harakatlarini tushuntirib beritig. 

2. 

Yomg'ir chuvalchangi reflekslarini aniqlang. 

3. 

Yomg'ir chuvalchangi tashqi tuzilishining yashash muhitiga 

moslashganligini aniqlang. 

3-topshiriq 

varaqasi 

Chuvaichangiarning tashqi tuzillsh belgilarini tavsiflash 

---

 

38 

Belgilari 

Oq 

planariy

a 

Qora mol 

salitvori 

V 

Odam 

askaridasi 

Yomg'ir 

chuvalchang

i 

Yashash muhiti 

 

 

 

 

Tana uzunligi 

 

 

 

 

Ko'ndalang kesimi 

 

 

 

 

Hazm kanalining shakli 

 

 

 

 

Anal teshigining mavjudligi   

 

 

 

Nerv sistemasining tipi 

 

 

 

 

Ayirish sistemasining tipi 

 

 

 

 

Jinsiy sistemasi 

 

 

 

 

Sezgi organlarining tuzilishi, 

joylashishi 

 

 

 

 

Eslatma: Ushbu jadval darslikning " Yassi chuvalchanglar, Yumaloq 

chuvalchanglar va Halqali chuvalchcmglar tipi" mavzulari bo'yicha olingan 

biliralar asosicla to'ldiriladi. 

Nazorat ucfaun savollar 

1. 

Yomgir chuvalchangi nima sababdan halqali chuvalchanglar sinfiga kiritiladi? 

2. 

Chuvalchang tanasi oldingi uchi qanday shaklda? 

3. 

Chuvalchang tanasi nechta halqadan iborat? 

4. 

Chuvalchang belbog'i qaysi bo'g'imlarni egallaydi? 

5. 

Nima sababdan chuvalchang harakatlanganda shitirlagan ovoz chiqadi? 

6. 

Nima sababdan silliq oyna ustida yaxshi harakatlana olmaydi? 

7. 

Nima sababdan chuvalchang tanasi qizg'ish tusda? 

 

---

 

39 

 

 

 

---

 

40 

Mavzu: BO'G'IMOYOQLILAR. 

O'tilgan mavzuni takrorlash 

Bo'g'imoyoqlilarning tanasi maxsus organik moddadan iborat qattiq xitin 

po'st bilan qoplangan. Xitin po'sti organizmga tayanch vazifasini beradi. Butun 

tanasi va oyoqlari bo'g'imlarga bolingan. Tanasi bosh, ko'krak va qorin qismiardan 

iborat. Bo'g'imoyoqlilar tipiga qisqichbaqasimonlar, o’rgimchaksimonlar va 

hasharotlar sinflari kiradi. 

Hasharotlaning tanasi uch qismdan: bosh, ko'krak va qorin qismlaridan 

iborat. Bosh qismida bir juft murakkab ko'zlari va mo'ylovlari; ko'krak qismining 

pastki tomonida uch juft oyoqlari va orqa tomonida ikki juft qanotlari bo'ladi. 

Traxeyalari orqali nafas oiadi. Ayirish organlari orqa ichak bo'shlig'iga birikkan 

Malpigi naychalaridan iborat Metomorfoz yo'li bilan ko'payadi.