O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti umumiy tarix kafedrasi

Guruhli-munozara bu metod muammoli savollarni hamkorlikda muxokama etishda katnashchilarning nazariya va strategiyalari asosida kechadi. Bunday metodlar masalaning yechimiga turli tomonlardan qarashga muljallanadi, masalani yechimiga har bir ishtirokchi alohida fikr bildiradi va shular asosida qandaydir yechimga olib kelinadi. Trener munozarani turli savollarni kuyish asosida boshqaradai va ularni yechim sari boshlaydi. Agar guruh a’zolari biror savolni o’rtaga tashlasalar, boshqaruvchisiz o’zlari yechimini izlab topishlari ham mumkin.

Birorta ta’lim tashkilotida komandani tashkil etish maqsad qilib olinishi ham mumkin.

Trening qoidani tashkil etish buyicha munozara o’tkazish bilan boshlanishi, komanda deganda nima tushuniladi, komandaning shakllanishi qaysi kriteriyalar asosida shakllantiriladi kabi savollar muhokamasi bilan yakunlanishi mumkin. Bunda komandaning shakllanishi turlicha bo’lishi mumkin. Shunday guruhlar shakllanishi mumkinki ular shaxsiy tarkibda samarali ishlashni yoqlab chiqishlari mumkin. Bunday munozaralar komanda tuzishda diagnostika rolini uynashi va trening oldiga aniq maqsadlarni qo’yishga yordam berishi mumkin.

Trening o’tkazishni didaktik vaziyatli-rolli, ijodkorlik, faoliyatsh tashkil etish, imitasiya, ishchanlik, uyinli metodlarga bo’lish mumkin.

Treninglarni uyinli metodlar bilan o’tkazilishi juda sermaщl| yo’ldir. Guruhlarda ishlash jarayonida ishtirokchilarni o’zaro tanishtirish! uyinlari ular orasida tortishish zo’riqishlarning oldini olish, o’zini| ruxiy ximoyalashda katta rol uinaydi. Uyin faoliyatini tashkil etish gurus a’zolari orasida kiyinchilik, mulokrtlarni olib borishdagi psixologik! holatlarni yaxshilaidi. Treningning samarali kechishi yangi ko’nikmalarni egallash, kasbiy maxoratlarni ochish, ijodiy faoliyatning rivojlanishiga olib keladi. Tortinchokdikdan holi bo’lish, ochiq-oydin fikr aytish holatlariga olib keladi.

Vaziyatlarni modellashtirish. Treninglar jarayonida ishtirokchinj o’zini qanday tutishi, qanday bir kolipdagi xulki bilan ishtirok etayotganligini tushunish, kuzatishga to’g’ri keladi. Vaziyatni modellashtirishda ishtirok etuvchi jarayonning borishida o’ziga foyda yokn| ziyon keltiradigan xolatlarni ko’ra bilishi, kuzatish va tahlil qilish! ork;ali eng kulay tomonlarini ajrata bilishi zarur.

Sensorik sezgirlikni rivojlantirish texnikasi. Bu sezgirlik orsali ishtirokchilar boshqa ishtirokchini kabul qila olish, to’shunish, sezish.[ baholashga o’rganadi, o’zini-o’zligini, guruhdi to’shu na boradi.

Maxsus mashklar orqali, verbal va noverbal axborotlarni olish orqali, boshk,a odamlar uni k,anday kabul qilayotganliklarini bilish orqali I ishtirokchi o’z qarashlariga ega bo’ladi, tashki kiyofadan shaxsiy k;arashlar| shakllanishini to’shunib boradi.

Xulosa o’rnida shuni aytish kerakki treningda metodlar quyidagicha bo’lishi mumkin. Komanda bo’lib ishlash, kichiq guruhlarga bo’linib ishlash, I rolli uyinlar, mini-ma’ruzalar (15 minutgacha), ular trening a’zolariga! o’quv-metodik qo’llanma materiallar tarqatish ork.ali amalga oshiriladi.

Treninglarning mazmun jihatidan yunalishlari

• Treninglarga ehtiyojni o’rganish buyicha foks-guruhdi ishini tashkil

etish, bunda tashkilotni o’rganayotganida trening roli va uni bilish.

• Trening mak,sadini belgilash va uni ximoyachi bilan kelishish. O’quv

maqsadiga k,arab trening turini tanlash.

• Treningning mazmuniga, kutilayotgan natijalariga qarab uning

davomiyligi belgilash. Vaqt hisobini olish.

• Trening korporativ xususiyati, tayyorgarlik fazolari va o’tkazish

jarayonini belgilash.

• Treningga tayyorgarlik "nimaga". "kim", "nimani", "kanon" va

"kayerda"ligining hisobini olish. Trening katnashuvchilaridan taxminiy anketalar olish.

• Trening dasturi va o’quv-metodik me’yoriy xujjatlarini tayyorlash.

• Korporativ treninglar porodokslarini olib borish, baholashni

oldindan ko’ra bilish.

• Trening olib borishda o’quv jarayoniga ketadigan taxminiy vaqt,

ishtirokchilarni joylashtirish, o’tiladigan joyni tartibga keltirish.

• Treningning boshlanishi (ochilishi) va tugallanishi (yakunlanishi).

Tabriknoma, Tanishish. O’quv jarayoniga ishtirokchilarni jalb etish metodlarini ishlab chiqish. (Ularning o’zaro muloqotini tashkil etish).

• Treningdan kutilayotgan natijalarni aniqlashtirish. Ishtirokchilar

bilan treningning so’nggi dasturini kelishib olish, trening jarayonidagi o’zaro munosabatlar konun-qoidalarini kelishish "uyin qoidalari".

• Murakkab harakterli ishtirokchilar bilan ish yuritish, o’ziga xos

ishtirokchilarning tiplarini, konfliktli vaziyatlar-simptomlarni ko’ra bilish, ularni vaqtida bartaraf etish⁵⁷.

• Takdimot va qayta aloqa o’rnatish. Trening yakunida trening

ishtirokchilaridan anketa olish.

• Tajriba o’qitishning asosi. O’quv shallaridan iborat.