Ozbekiston respublikasi oliy va



Download 7,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet252/281
Sana01.01.2022
Hajmi7,34 Mb.
#293351
1   ...   248   249   250   251   252   253   254   255   ...   281
Bog'liq
fayl 130 20210324

V a , b e A \ [   {a

£

^
^
— »c).
3 -§ .  Teorema  va  uning  turlari
Teorema  so‘zi  grekcha  so‘z  bo‘lib,  uning  lug'aviy  m a’nosi  «qarab 
chiqaman»  yoki  «o£ylab  ko'ram an»  dem akdir,  shuning  uch u n   ham  
maktab  m atematika  kursida  teorem aga  quyidagicha  ta ’rif berilgan:
«Isbotlashni  talab  etadigan  matematik  hukm  teorema  deyiladi».
M aktab  m atem atika  kursida  teorem alam ing  quyidagi  turlari  mav- 
juddir:
1. T o'g'ri teorema.
2. Teskari teorema.
3.  T o'g'ri teoremaga qaram a-qarshi  teorema.
4.  Teskari teoremaga qaram a-qarshi teorema.
T o‘g‘ri  va  unga  nisbatan  teskari  bo'lgan  teorem a  tushunchalarini 
o ‘quvchilarning  ongida  shakllantirishni  — VI  sinf geometriya  kursining 
birinchi  darslaridan  boshlab  amalga  oshirish  kerak.  M asalan,  quyidagi 
ikkita tushunchani  olib  qaraylik.
1.  Bu figura parallelogrammdir.
2.  Bu figura to'rtburchakdir.
Berilgan  bu  ikkala  hukm   o'zaro  bog'liqdir.  Boshqacha  aytganda, 
birinchisining  haqiqatligidan  ikkinchining  haqiqatligi  kelib  chiqadi, 
am m o ikkinchisining mavjudligidan birinchisining haqiqatligi har doim 
ham   kelib  chiqaverm aydi.  Agar  b u   bog‘lanishni  simvolik  ravishda 
yozadigan  bo‘lsak  u  quyidagicha  b o ‘ladi:
p a r a l e l l o g r a m m
to ’rtburchak
Bu yerda biz paralellogramlar sinfini to'rtburchaklar sinfiga kiritdik. 
Yuqoridagidek bog'lanishlar  geometriya  kursining  birinchi  darslaridan 
boshlab tekshirayotgan matematik hukmlaming ichki o‘zaro bog'lanishini 
ochib  beradi.  M asalan,  «Ichki  almashinuvchi  burchaklar  o'zaro  teng» 
degan hukm ni simvolik holda  quyidagicha yozish  mumkin:
holda ular teng  bo'ladi,  degan  fikr tasdiqlanadi.  Agar yo‘nalish  teskari 
tom onga  qo'yilsa,  bunday  m ulohaza  hosil  bo'ladi:  «Agar  burchaklar
275


teng  b o ‘lsa,  u  holda  ular  ichki  almashinuvchi  burchaklardir».  Agar 
teoremadagi  shart va  xulosaning  o'zaro  bog'liqligini  «agar»,  «u  holda» 
so'zlari  bilan bog'lansa,  bunda  o ‘quvchilar teoremaning  sharti,  natijasi 
va  ular  orasidagi  bog‘lanish  haqida  chuqurroq  tasaw urga  ega  bo‘ladi. 
M asalan,  agar  bir  uchburchakning  ikki  tom oni  ikkinchi  uchburchak- 
ning  ikki  tom oniga  mos  ravishda  teng  bo‘lsa,  bunday  uchburchaklar 
teng  b o ‘ladi.  Bu  aytilgan  teorem aning  shartidan  uning  xulosasi  kelib 
chiqmaydi,  ammo  uning  xulosasidan  sharti  har  doim  kelib  chiqadi. 
Shuning  uchun  uni  simvolik ravishda  bunday yozish  mumkin:

Download 7,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   248   249   250   251   252   253   254   255   ...   281




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish