O’zbekiston respublikasi oliy va

O`quv fаоliyatining nаtijаsi:- Tаlаbаlаr azot haqidagi bilimlarni o`rgаnаdilаr. 

 

 

2-Ilоvа 

Bаhоlаsh mеzоni vа ko`rsаtkichlаri 

 

Guruhlаr  

Sаvоlning 

to`liq vа аniq 

Yoritilishi  

0-1 bаll 

Misоllаr bilаn 

muаmmоgа 

еchim tоpishi 0-

1bаll 

Guruh 

а’zоlаrining 

fаоlligi  

0-1 bаll 

Jаmi 

bаll 

       3 

 

 

 

 

 

 

2,6 – 3 bаll – «а‘lо». 2,2 – 2,5 bаll – «yaхshi». 1,6 – 2,1 bаll – «qоniqаrli». 

 

---

 

28 

3 – ilova 

Molekulasining  tuzilishi.Azot  vodorod  bilan  bir  necha  xil  moddalarni  hosil 

qiladi.  Azotning  vodorodli  birikmalari  ichida  eng  muhimi  va  amaliy  ahamiyatga 

ega  bo‗lgani  ammiakdir.  Uning  molekular  formulasi  NH

3

;  tuzilish  formulasi 

 elektron  formulasi 

ko‗rinishda  bo‗ladi.  Azot  vodorodga  nisbatan 

elektrmanfiy element bo‗lganligi uchun ammiak molekulasi qutblidir. 

 

Olinishi.  1.  Laboratoriya  sharoitida  ammiak  ammoniy  tuzlariga  ishqor  ta‘sir 

ettirib olinadi (28-rasm): 

NH

4

Cl + NaOH  =NaCl + H

2

O + NH

3

 

Shuningdek,   ammoniy   xlorid   tuziga so‗ndirilgan ohakni aralashtirib qizdirish 

yo‗li bilan ham olish mumkin: 

Ammiyak 

molekulasining tuzilishiLaboratoriyada NH

3

 olish 

---

 

29 

 

Ammiakning suvda erishi 

2NH

4

Cl + Ca(OH)

2

 = CaCl

2

 + 2H

2

O + 2NH

3

 

2. Sanoatda olinishi. Sanoatda ammiak atmosfera havosidan ajratib olingan azot 

va suvni elektroliz qilib olingan vodorodni reaksiyaga kirishtirib olinadi:    

 N

2

 + 3H

2

 = 2NH

3

 + Q. 

Azot 

bilan 

vodorod 

aralashmasi 

odatdagi 

sharoitda 

reaksiyaga 

kirishmaydi.Azotni  vodorod  bilan  o‗zaro  ta‘sirlashuvi  reaksiyasi  qaytar 

reaksiyadir. Reaksiyani o‗ng tomonga (NH

3

 hosil bo‗lish tomonga) siljitish uchun: 

1.     Bosimni orttirish zarur. 

2.     Haroratni  pasaytirish  kerak.  Ammo  past  haroratda  ammiak  hosil  bo‗lishi 

reaksiyasining unumi pasayib ketadi. 

3.    Katalizatorlardan foydalanish zarur. Bu reaksiya uchun katalizator— Al

2

O

3

, 

K

2

O va temir aralashmasi.