O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

6-laboratoriya mashg’uloti

O’simlik shirasining kimyoviy tarkibini aniqlash

(K.P.Magnitskiy usuli bo’yicha)

Kerakli reaktiv asboblar: 1. Tabiiy sharoitda o’sayotgan o’simliklar (g’oza, makkajo’xori, pomidor), 2. Azotni aniqlashda ishlatiladigan quruq reaktivlar, 3.Bufer eritmasi, 4.Ammoniy molibdat eritmasi, 5.Dipikrilamni magniy eritmasi, 6.Titan sarig’i eritmasi, 7.10% li natriy gidroksid eritmasi, 8.1% li kraxmal, 9. Konsentrlangan HCI, 10. Magnitskiyning dala laborotoriyasi, 11.Qalay tayoqchasi.

Dala sharoitida o’sayotgan o’simliklarning oziqa moddalarga bo’lgan ehtiyoji, qay darajada ekanligini tezkorlik bilan aniqlashda to’qima shirasini analiz qilish usulidan keng foydalaniladi.

Magnitskiyning dala laborotoriyasidan foydalanish orqali, o’simliklar to’qimasidan siqib olingan shira tarkibidagi azot, fosfor, kaliy va magniy kabi elementlarning taxminiy miqdorini aytib berish mumkin.

Anorganik birikmalarning eng ko’p miqdori o’simliklarning o’tkazuvchi naylar qismida bo’ladi. Shuning uchun ham, o’simliklarning barg bandi va uning tomiridan yoki uning poyasidan siqib olingan shiraga, har bir elementning o’ziga xos bo’lgan reaktivlaridan ta’sir qildirilsa, har xil darajada bo’yalgan ranglar hosil bo’ladi. Mana shu ranglar darajasini Magnitskiy qutichasidagi ranglar shkalasiga yoki standart eritmalarga solishtirib ko’rish orqali 1 l shira tarkibidagi qancha miqdorda element borligini yoki ularning qancha balga tengligini aytib berish mumkin. Magnitskiyning dala laboratoriyasi yelkaga osib yuradigan yog’och va korton qutichadan tashkil topgan asbob. Yog’och qutichada qo’l iskanjasi, probirka va ularni qo’yadigan shtativ, tomizg’ich, qaychi, standart eritmalar bo’yicha bo’yalgan qog’oz shkalasi va laborotoriyadan foydalanish uslublari yozilgan qo’llanma mavjud. Korton qutichada reaktivlar va boshqa zaruriy materiallar bo’ladi.