O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

Sg 
buyum 
sirtiga yutiladi. 
b) Suyus muxitda xromlash. 
Bunda 20% xrom xlorid (SgS 12) va 80% bariy 
xlorid (VaS12) dan iborat aralashma vannaga solinib, 950—1100°S temperaturada 
qizdirilib suyuq-lantiriladi. Keyin xromlanadigan buyumlar vannaga tushirilib bir necha 
soat tutib turiladi. Bunda xrom xlorid va bariy xloridlarning parchalanishidan ajralgan 
atomar Sg detallar sirtiga diffuziyalanib ularga yutiladi. 
v) Gazsimon muhidda xromlash. 
Bunda xromlanadigan detallar va ferroxrom 
maxsus retortda pechga kiritilib, 950—1050°S gacha qizdiriladi. So‘ngra u orqali xlorid 
kislota o‘tkaziladi. Bunda NSl ferroxromga ta’sir etib SrS12 xosil bo‘ladi. SrS12 
detallarning sirtiga borib tekkanda, undan atomar Sr ajralib, u buyum sirtini xromga 
tuyintiradi. Bunda xromlash qalinligi 0,04—0,10 mm bo‘ladi. 
Alyuminiylash. 
Buyumlar sirtini alyuminiyga tuyintirish alyuminiylash deyiladi va 
u kuyidagicha amalga oshiriladi: 
a) Qattiq 
muhitda 
alyuminiylash. 
Muxit 
sifa-tida 
alyuminiy 
yoki 
ferroalyuminiy kukuni bilan ammoniy xlorid (NH4CI) aralashmasi olinadi. A1 bilan sirti 
tuyintiri-luvchi buyumlar ma’lum tartibda po‘lat kutiga joylanadi. Bunda ajralayotgan 
gazlarning chiqib ketishi uchun kuti kop korila kichkina tirqish krldiriladi. Kutini 
pechda 950—1050°S gacha qizdirib bir necha soat shu temperaturada tutib turiladi.( 
Bunda detalning sirtiga 0,1 dan 1,0 mm gacha qalinliqsa Al qoplanadi. 
b) Suyuq muxitda alyuminiylash. 
Buning uchun po‘lat tigel olinib, unga 
alyuminiy solinadi. 750—800°S qizdirilib suyultirilgach, unga sirti tozalangan buyumlar 
tushirilib ma’lum vaqt saklanadi. 

---

116 
v) Gaz muxitida alyuminiylash. 
Yuqorida ko‘rilganideq alyuminiylanuvchi 
buyumlar retorta deb ataluvchi idishga joylanib, ferroalyuminiy kukuni bilan ko‘milib 
qizdiriladi. Shundan keyin undan xlor yoki vodorod xlorid o‘tkaziladi. Agar buyum 
980°S da 2 soat tutib turilsa, uning sirti 0,4— 0,5 mm li Al qatlami bilan qoplanadi.