O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

Daromadlar va xarajatlar smetasi
— 
byudjet tashkilotlari byudjetdan tashqari 
jamg‗armalarining tegishli yil choragi 
yoki moliya yili uchun kutilayotgan 
tushumlari 
va 
xarajatlari 
aks 
ettiriladigan hujjat. 
Byudjet kodeksi, 3-modda 

---

336 
Masalan, oliy ta‘lim, kasb-hunar ta‘limi muassasalarida 
talabalarni o‗qitishning to‗lov-kontrakt shaklidan tushgan 
mablag‗lar va ularni ishlatish yo‗nalishlari byudjet qonunchiligi 
(xususan, 2634-sonli Nizom) bilan belgilangan tartibda 
byudjetdan tashqari mablag‗lar bo‗yicha daromad va xarajatlar 
smetasi asosida rejalashtiriladi. 
Markazlashtirilgan tadbirlar uchun smetalar – 
vazirliklar, 
idoralar va hokimiyatlar boshqarmalari va bo‗limlari tomonidan 
markazlashtirilgan holda amalga oshiriladigan xarajatlar 
bo‗yicha tuziladi va har bir markazlashgan tadbir uchun 
alohida 
ishlab 
chiqiladi. 
Masalan, 
boshlang‗ich 
sinf 
o‗quvchilarini qishki kiyim-bosh bilan ta‘minlash, birinchi sinf 
o‗quvchilariga o‗quv qurollari va anjomlari komplekti taqdim 
qilish bilan bog‗liq tadbirlar uchun tegishli vazirlik darajasida 
markazlashtirilgan tadbirlar uchun smetalar ishlab chiqiladi.
Xarajatlar smetasi va byudjetdan tashqari mablag‗lar 
bo‗yicha daromad va xarajatlar smetasi bir yillik muddatga – 1-
yanvardan 31-dekabrgacha bo‗lgan davrga tuziladi (mavsumiy 
tadbirlar uchun yoki joriy moliya yilida ishga tushiriladigan 
tashkilotlar bo‗yicha esa ularning mazkur yildagi faoliyat 
ko‗rsatish oylariga tuziladi va amal qiladi). 
Byudjet qonunchiligida byudjet tashkilotining kelgusi 
moliya yili uchun kalendar yil boshlangunga qadar smetalarni 
―O‗zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog‗iston Respublikasi vazirliklari, davlat 
qo‗mitalari va idoralari, hokimiyatlarning boshqarmalari va bo‗limlari tomonidan 
markazlashtirilgan holda amalga oshiriladigan xarajatlar bo‗yicha ular tomonidan o‗zini 
saqlash uchun xarajatlar smetasidan tashqari, markazlashtirilgan tadbirlarga xarajatlar smetasi 
tuzilishi mumkin. Ular tomonidan markazlashtirilgan holda bir necha tadbirlar (tizimdagi 
barcha tashkilotlar bo‗yicha qo‗riqlash xizmatini to‗lash, xizmat kiyimini sotib olish, yagona 
axborot-kompyuter tizimiga xizmat ko‗rsatish, seminarlar o‗tkazish va boshqalar) bo‗yicha 
xarajatlar amalga oshirilayotganda, xarajatlar smetasiga har bir markazlashtirilgan holda 
to‗lanadigan tadbirlar bo‗yicha hisob-kitoblar ilova qilinadi.‖* 
*2634-son bilan ro‗yxatga olingan ―Byudjet tashkilotlari va byudjet mablag‗lari oluvchilarning 
xarajatlar smetasi va shtat jadvallarini tuzish, tasdiqlash va ro‗yxatdan o‗tkazish tartibi to‗g‗risidagi 
Nizom‖dan (II-bob, 1-§, 17-band).

---

337 
tuzish va tasdiqlash borasidagi xatti-harakatlari belgilab 
berilgan. Xususan, kelgusi yilga mo‗ljallangan davlat byudjeti 
mamlakat qonun chiqaruvchi organi tomonidan qabul 
qilingunga qadar, shuningdek, byudjet tashkilotlarining asosiy 
smetasi tasdiqlangunga qadar ularni mablag‗ bilan ta‘minlash 
ular tomonidan tuzilgan 
vaqtinchalik xarajatlar smetasi
asosida 
amalga oshiriladi. 
Vaqtinchalik xarajatlar smetasi
– byudjet tashkilotining 
(yoki byudjet mablag‗lari oluvchining) asosiy xarajatlar smetasi 
tasdiqlanguniga va ro‗yxatdan o‗tkazilguniga qadar amal 
qiladigan 
hujjat 
bo‗lib, 
unda 
qonun 
hujjatlaridagi 
o‗zgartirishlar hisobga olingan holda uning uchun nazarda 
tutilgan byudjetdan ajratiladigan mablag‗lar har oy uchun aks 
ettiriladi. Vaqtinchalik xarajatlar smetasi oylar kesimida 
birinchi chorakdan oshmagan davr uchun tuziladi, ko‗rib 
chiqiladi va tasdiqlanadi. Bunda har oylik xarajatlar o‗tgan 
moliya yilining oxirgi choragida byudjet tashkiloti tomonidan 
sarflangan byudjet mablag‗larining uchdan bir qismidan oshib 
ketmasligi shart. 
―Kelgusi moliya yilining birinchi choragi uchun byudjet 
tashkilotlarining va byudjet mablag‗lari oluvchilarning 
vaqtinchalik xarajatlar smetalari joriy moliya yilining 25-
dekabrigacha 
tuziladi, 
tasdiqlanadi 
va 
ro‗yxatdan 
o‗tkaziladi‖
165
. 
Vaqtinchalik xarajatlar smetasi asosiy (doimiy) smeta 
tasdiqlangunga qadar amalda bo‗ladi, bunda belgilangan 
tartibda ro‗yxatdan o‗tkazilgan xarajatlar smetasidagi birinchi 
chorak 
uchun 
ko‗zda 
tutilgan 
xarajatlar 
summasi 
tashkilotlarning vaqtinchalik xarajatlar smetasida rejalash-
tirilgan xarajatlar summasidan kam bo‗lishi mumkin emas.