4
dasturiy ko‗rsatmalarni amalga oshirish maqsadida Toshkent
moliya instituti ―Pensiya ishi‖ kafedrasi pedagog xodimlari
tomonidan muayyan yo‗nalishdagi ilmiy-uslubiy ishlar olib
borilgan: kafedra tomonidan bakalavriat ta‘lim yo‗nalishlarida
o‗qitiladigan ―Davlat byudjeti‖ fani bo‗yicha xorijiy adabiyotlar
va ularning fan dasturiga mosligi o‗rganilgan, tanlangan
adabiyotlar kafedra pedagog xodimlari va jalb qilingan
mutaxassislar tarkibidan iborat ishchi guruh yordamida sifatli
tarjima
qilingan, ushbu materiallar asosida takomillashgan
O‗quv-uslubiy majmua yaratilgan. Olib borilgan ilmiy-uslubiy
izlanishlarni umumlashtirgan holda xorijiy adabiyotlarning
tarjimasiga asoslangan ―Davlat byudjeti‖ nomli o‗quv qo‗llanma
tayyorlangan.
Bugungi globallashuv sharoitida O‗zbekiston Respub-
likasini rivojlantirishning milliy ustuvorliklari qatorida oliy
ta‘lim
tizimini
rivojlantirish
alohida
o‗rin
egallaydi.
Iqtisodiyotning talab va ehtiyojlariga javob berishga qodir
bo‗lgan oliy ta‘lim darajasi, xalqaro standartlar talablariga mos
bo‗lgan oliy ma‘lumotli mutaxassislar mamlakatimiz va
jamiyatning uzoq istiqbolda
raqobatbardoshligini, aholi
farovonligi darajasini belgilab beradi. Zamonaviy o‗quv
adabiyotlari va ta‘lim texnologiyalari esa mehnat bozorining
zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori malakali kadrlar
tayyorlashning eng muhim va zarur omili bo‗lib xizmat qiladi.
Zamonaviy talablar asosida yaratilayotgan o‗quv adabiyotlari
ta‘lim
jarayonida
talabalarning
mustaqil
ishlashini
faollashtirish, o‗quv materialining mazmunini boyitish va
mustahkamlash, yangi kasbiy bilimlarni o‗zlashtirish, amaliy
ko‗nikmalarni shakllantirishga xizmat qilishi,
shu bilan birga,
mustaqil fikrlaydigan, iqtisodiy voqelik va hodisalarni to‗g‗ri
baholay oladigan, pozitiv qarorlar qabul qila oladigan
mutaxassislarni tarbiyalashga xizmat qilmog‗i lozim.
Mamlakatlar milliy daromadlarining davlat byudjeti orqali
qayta taqsimlanish ko‗lamlari oshib borishi munosabati bilan
jamiyat davlat daromadlarining shakllanishi, xarajatlarining
5
samarali ishlatilishi va shaffofligi,
davlat byudjetining
barqarorligi, davlat qarzining me‘yoriy darajada bo‗lishi, davlat
mablag‗larining iqtisodiyotning uzoq muddatli barqaror
o‗sishini ta‘minlashga safarbar etilishi kabi jarayonlarga jiddiy
talablarni qo‗ymoqda. Bu holatlar davlat moliyasi va uning
tarkibiy qismi bo‗lgan davlat byudjeti amal qilishining nazariy,
ilmiy, amaliy va tashkiliy-huquqiy jihatlarini chuqur
o‗rganishni talab etadi.
O‗quvchilar e‘tiboriga taqdim etilayotgan ushbu o‗quv
qo‗llanmada mualliflar davlat moliyasi tizimi bo‗yicha nazariy
bilimlar
va
byudjet
amaliyotidagi
real
jarayonlarni
umumlashtirish, tizimlashtirish va mantiqiy uzviylikda bayon
qilishga muvaffaq bo‗lganlar. O‗quv qo‗llanmada davlat
byudjetining
iqtisodiy, moddiy va huquqiy kategoriya sifatida
amal qilishining nazariy asoslari, byudjet munosabatlarining
namoyon bo‗lish shakllari, samarali byudjet-soliq siyosatini
ishlab chiqish va amalga oshirish, byudjet tizimini boshqarish
va ta‘sirchan byudjet nazoratini tashkil qilish orqali davlat
byudjeti mablag‗laridan maqsadga muvofiq foydalanish
imkoniyatlari yoritilgan.
O‗quv qo‗llanmaning asosiy
mavzulari byudjet munosa-
batlarining xorijiy davlatlarda namoyon bo‗lish shakllariga
bag‗ishlangan xorijiy adabiyotlardagi material-larning ingliz
tilidan to‗g‗ridan to‗g‗ri tarjimasi asosida keltirilgan. O‗quv
materialini yanada mukammalroq o‗zlashtirish maqsadida
mavzuga taalluqli savollar, mustaqil bajarish uchun
topshiriqlar berilgan bo‗lib, ularning muntazam bajarib
borilishi
davlat
byudjeti
haqidagi
bilimlarni
yanada
mustahkamlashga xizmat qiladi hamda o‗z-o‗zini nazorat qilish
va baholash imkonini beradi.
O‗quv qo‗llanma oliy ta‘limning ―Moliya‖, ―Davlat
byudjetining g‗azna ijrosi‖, ―Soliqlar va soliqqa tortish‖,
―Pensiya ishi‖ kabi bakalavriat ta‘lim yo‗nalishlarining Davlat
ta‘lim standartlari, namunaviy rejalari va fan dasturlariga to‗liq
mos keladi.
6
O‗quv qo‗llanma davlat
moliyasi va davlat byudjeti
to‗g‗risidagi zamonaviy fan asoslarini o‗rganish va keng ko‗lamli
byudjet munosabatlari bo‗yicha amaliy ko‗nikmalarni shakl-
lantirishga xizmat qiladi, deb umid qilamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: 
