O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

 
Odatda savdo tashkilotlari kabi baholanadigan mulk 
obyektlari
.
Ba‘zi mulk toifalari, shu jumladan (lekin faqat ular emas) 
mehmonxonalar va dam olish sohasining boshqa korxonalari, odatda 
buxgalterlik hisobi ma‘lumotlaridan yoki prognozlardan olingan 
daromadning barqaror darajasini, kuzatish ma‘lumotiga ko‗ra o‗rtacha 
darajadan ortiq bo‗lgan boshqarish darajasi hisobiga olingan maxsus 
kattalik – gudvill chiqarib tashlangan holda, puxta tahlil qilishga 
muvofiq tarzda baholanadi. Bunday holatlarda faoliyat yuritayotgan 
korxona va quyidagi holatda bo‗lgan korxonaning orasida mavjud 
bo‗lishi mumkin bo‗lgan jiddiy qiymat farqiga kreditorning e‘tiborini 
qaratish lozim:

biznes yopilgan; 

zaxiralar olib chiqilgan; 

litsenziyalar/sertifikatlar, franchayzing haqidagi bitimlar yoki 
ruxsatnomalar bekor qilingan yoki buning xavfida bo‗lgan; 

---

289 

mulk noto‗g‗ri muomala oqibatida shikastlangan, yoki

keyingi faoliyat yuritishning natijalariga salbiy ta‘sir etishi 
mumkin bo‗lgan boshqa sabablar mavjud.
Baholovchining 
maslahati 
bilan 
qamrab 
olinadigan 
muammolarning doirasi, ularga ssudaning ta‘minoti sifatida qabul 
qilinadigan mulkning holatidagi ehtimoliy o‗zgarishlar masalasi 
kiritilguncha kengaytirilishi mumkin. Masalan, agar mulk tomonidan 
ta‘minlanadigan erkin pul oqimlariko‗p jihatdan muayyanijarachiga yoki 
ijarachilarga – bitta sohaning vakillariga, hamda kelajakda barqaror 
bo‗lmaslikka olib kelishi mumkin bo‗lgan boshqa sharoitlarga bog‗liq 
bo‗lsa, Baholovchi baholashsertifikatida yoki baholash hisobotida bu 
holatlarni qayd etishi kerak. Ba‘zi holatlarda mulk obyektini egasi 
qoldirib chiqib ketgan obyekt sifatida baholash muqobil foydalanish 
uchun mos bo‗lishi mumkin.