O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

3.6.  Virusli marketing 
   
       Virusli  marketing  atamasi  Garvard  Biznes  Maktabining 
professori  Jeffri  Raport  tomonidan  1996-yil  dekabr  oyida    «Fast 
Company»  jurnalida  chop  etilgan  «Virusli  marketing»    maqo-
lasida keltirilgan. 
  Maqolada  u  jonli  va  kompyuter  viruslarining  tarqalish 
tamoyillarini  marketing  xabarlari  bilan  taqqosladi  va  marketing 
xabarlari  kompyuter  viruslari  bilan  bir  xil  tarzda  tarqatilishi  va 
uzatilishi  mumkinligini  ko‘rsatdi.  Kompyuter  viruslari  foydali 
dastur sifatida niqoblashgani kabi, viruslar tarkibi ham reklamasiz 
xabar sifatida yashinishi  mumkin. 
  Virusli marketing deganda maqsadli auditoriyadan odamlar 
o‘z  ixtiyori  bilan  va  bepul  ijtimoiy  tarmoqdagi  do‘st-do‘stlariga, 
tezkor  xabarchilar,  pochta  orqali  va  boshqa  yo‘llar  bilan  tarqata-
digan "yuqumli" reklama tushuniladi. 
  Virusli  marketing  (virusli  oldinga  siljish)  –  reklama 
kampaniyasini  o‘tkazishning  ommabop  usuli  bo‘lib,  unda 
maqsadli  auditoriya  vakillari  o‘zlari  kompaniya  /  xizmat  haqida 
ma’lumot tarqatadigan asosiy kompaniyalardir. Ushbu yondashuv 
bilan  mahsulotning  afzalliklari  va  uni  sotib  olishga  chaqiradigan 
an’anaviy tavsif yo‘q, har doim ham mahsulotni to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
ko‘rsatib bo‘lmaydi. 
  Bunday reklama kampaniyasi o‘ziga xoslikni qamrab oladi 
va  ko‘chli  ta’sirko‘rsatishga  qaratilgan.  Xabar  buni  ko‘rgan 
odamlarni  "tutishi"  va  do‘stlaringiz  bilan  bo‘lishishiga  sabab 
bo‘lishi kerak. Virusli reklama video, matn, rasm, eshitish,  o‘yin, 
dastur yoki elektron kitob bo‘lishi mumkin. 

---

244 
  Bu  holatda  marketologning  maqsadi  yuqori  ijtimoiy 
ahamiyatga ega odamlarni aniqlash va ularni qiziqtiradigan virusli 
xabarni  shakllantirishdir.  Axborot  almashadigan  odamlarning 
soni, ular qanchalik qiziqishlariga bog‘liq.