O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti fizikaviy kimyo kafedrasi

O„simlikl r engil uchuvch n birikm l rining g zoxrom to-mass-
spektrometriyasi. 
Gaz xromatografiyasining mass-spektrometrik detektor (GS-
MS) bilan birlashmasi o‗simliklar tarkibidan engil uchuvchan birikmalar,
sintetik va tabiiy hid beruvchi moddalar analizida, qo‗ziqorinlar, tuproq, 
qoldiqlar qatlamlari, arxeologik materiallar va h.z lardan uchuvchan
birikmalarni aniqlashning eng muhim usuli hisoblanadi.
U yoki bu usulda olingan ekstraktning GX-MS usulda tekshirilishi ikki
bosqichdan iborat: 
1) tayyorlangan namunaning xromato-mass-spektrogrammasini yozib olish; 
2) olingan xromato-mass-spektrogrammani rashifrovkalash. 
Xromato-mass-spektrogrammani 
yozib 
olish 
tartibi 
xromato-mass- 
spektrometrlarni ishlatish bo‗yicha qo‗llanmalarda bayon etilganligi uchun
unga atroflicha to‗xtalish maqsadga muvofiq emas. Shuning uchun xromato-
mass- spektrogrammaning rasshifrovkalashga alahida to‗xtalamiz.
Xromato-mass-spektrometriya bo‗yicha rus tilidagi mukammal qo‗llanma 
yozilgan bo‗lib, uning alohida bo‗limi gazxromatografiyasini mass-
spektrometriya bilan birgalikda qo‗shilishi (chatishtirilishiga) bag‗ishlangan. 
Xromato-mass-spektrometriya usulining asoslarida berilgan. Xromato-mass-
spektrometriya usulining asoslari va asbob-uskunalari, mass-spektrlarni olish
usullari, ko‗p komponentli aralashmalarni analitik usullarda tekshirish turli
masalalarni echishda xromato-mass-spektrometriyaning qo‗llanilishiga doir
misollari berilgan. Atmosferada organik moddalar qoldiqlarini xromato-mass-
spektrometriya usulida aniqlash masalalari muhokama qilingan.