O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich

Topshiriq
Mansabdor shaxsning poraxo’rligini bilib bir ishni bitirib berish uchun kattagina
pul taklif qilishdi. Mansabdor rozi bo’lib, pulni olib kelishni buyurdi. DXX
xodimlari tomonidan ishlov berilgan pulni mansabdor pulni sumkaga solishni
imo qilib ko’rsatdi. Pul sumkaga solingach, pulni olib kelgan shaxsni joyida
o’tirib turishni aytdi va sumka bilan chiqib ketdi. Pulni olib kirgan shaxs yarim
soatlarcha kutib turdi va mansabdor qaytib kelmagach, tashqariga chiqib, DXX
xodimlariga
voqeani
aytdi.
DXX
xodimlari
idoraga
bostirib
kirishdi.
Mansabdorni topishdi, lekin uning qo’llarida bo’yoq izlari ham, butun idorada
pul ham yo’q edi.
- Holatga huquqiy baho bering.

---

255 
zarar yetkazilishiga sabab bo’lsa, aybdor JKning 185-moddasi bo’yicha 
javobgarlikka tortiladi.
Jinoyat kodeksiga elektr, issiqlik, gaz, vodoprovoddan foydalanish 
qoidalarini buzish (185
2
-modda) bilan bog’liq jinoyat so’nggi vaqtlarda kiritilgan 
o’zgartish bo’lib, mazkur holat avval ma’muriy jazo qo’llanilganidan so’ng kelib 
chiqadi. Issiqlik, elektr, gaz, vodoprovod tarmoqlariga o’zboshimchalik bilan 
ulanish, shuningdek hisoblagichlar, plombalarga qasddan shikast yetkazish hamda 
ko’rsatkichlarni o’zgartirish mazkur jinoyatning ob’ektiv tomonini tashkil etadi.
Shaxsning birinchi marta jinoyat sodir etgan bo’lsa, jinoyat aniqlangandan 
boshlab 30 kun ichida zararni qoplanishi javobgarlikdan ozod qilinishiga asos 
bo’ladi.
Xo’jalik faoliyati sohasidagi jinoyatlarga xavfsizlik talablariga javob 
bermaydigan tovarlar, etil spirti, alkogol va tamaki bilan bog’liq bo’lgan, chigit, 
sifatsiz dori, noqonuniy tadbirkorlik, savdo yoki xizmat ko’rsatish, faoliyat bilan 
litsenziyasiz shug’ullanish, raqobatchini obro’sizlantirish kabi jinoyatlardan iborat.
Aholining salomatligi davlat va jamiyat uchun hech qachon o’z ahamiyatini 
yo’qotmaydi. Ba’zi insofsiz tadbirkorlarning inson salamatligiga zarar yetkazishi 
mumkin bo’lgan xatti-harakatlarini cheklash maqsadida etil spirti, alkogol va 
tamaki mahsulotini qonunga xilof ravishda ishlab chiqarish va muomalaga kiritish 
og’ir oqibatlar keltirib chiqarmasa, ma’muriy javobgarlikka tortilish uchun asos 
bo’ladi. Kodeksda belgilangan og’irlashtiruvchi alomatlar mavjudligi to’g’ridan-
to’g’ri jinoiy javobgarlikka olib keladi. Sifatsiz yoki qalbaki dori vositalari bilan 
qonunga xilof muomalada bo’lish ham ana shunday asoslarda javobgarlikka sabab 
bo’ladi.
Noqonuniy tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanish, savdo yoki xizmat 
ko’rsatish qoidalarini buzish, faoliyat bilan litsenziyasiz shug’ullanish jinoyatlari 
jamiyat uchun ijtimoiy xavfi o’ta yuqori bo’lmaganligi bois, yengillashtiruvchi 
holatlarga ega bo’lib, zararning 30 kunda qoplanishi, birinchi marta jinoyat sodir 
etilishi aybdorni javobgarlikdan ozod qiladi. Boshqa hollarda aybdorga ozodlikni 

---

256 
cheklash va ozodlikdan mahrum qilish bilan bog’liq bo’lmagan jazo tayinlash 
imkonini beradi.
JKning XIII
1
bobidan o’rin olgan tadbirkorlik faoliyatiga taalluqli boshqa 
jinoyatlar xususiy mulk huquqini buzish, tadbirkorlik faoliyatiga aloqador 
jinoyatlarni o’z ichiga oladi.