O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti energo-mexanika fakulteti

SOPLO VA ISHCHI KURAKLARINING O’LCHAMLARINI ANIQLASH
Soplo o’lchamlari. Kengayuvchi soploning chiqish kesimi yuzasini (m²) quyidagi formuladan aniqlanadi:

bu yerda M – soplo orqali bug’ sarfi, kg/s; v₁ – hisoblanayotgan kesimdagi bug’ning solishtirma hajmi, m³/kg; μ₁ = 0,92 ÷ 0,97 – soploning sarf koeffisiyenti.
Kengayuvchi soploning minimal kesim yuzasini (m²) esa quyidagi formuladan aniqlanadi:

bu yerda v_kr – kritik bosim p_kr sharoitida soploning minimal kesimidagi bug’ning solishtirma hajmi, m³/kg; c_kr – soplodan oqib o’tayotgan bug’ning kritik tezligi bo’lib (1.1) va (1.2) formulalardan i₁ kattalik o’rniga i_kr kattalik qiymatini qo’yib hisoblash orqali aniqlanadi, m/s.
Soplodan oqib o’tayotgan bug’ning kritik bosimi (Pa):

bu yerda _kr – kritik bosimlar nisbati; o’ta qizigan bug’ uchun _kr = 0,546, quruq to’yingan bug’ uchun esa _kr = 0,577 ga teng.
Torayuvchi soploning kritik oqim rejimigacha bo’lgan chiqish kesimi yuzasi (1.25) formuladan, kritik oqim rejimi uchun esa (1.26) formuladan aniqlanadi.
Ishchi kuraklarining o’lchamlari: Ishchi kuraklarining chiqish kesimi yuzasini (m²) quyidagi formuladan aniqlanadi:

bu yerda v₂ – ishchi kuragidan chiqishdagi bug’ning solishtirma hajmi, m³/kg; μ₂ = 0,92 ÷ 0,97 – ishchi kuragi uchun sarf koeffisiyenti.
Ishchi kuraklarining chiqish balandligi (m) quyidagi formuladan aniqlanadi:

4 – masala. Aktiv pog'onada o’ta qizigan bug' boshlang'ich bosimi p₀ = 1,2 MPa va harorati t₀ = 300 ºS dan p₁ = 0,7 MPa bosimgacha kengaymoqda. Agar turbina pog’onasi soplosining tezlik koeffisiyenti φ = 0,96, soplo orqali bug’ sarfi M = 2 kg/s va soploning sarf koeffisiyenti ₁ = 0,95 ga teng ekanligi ma’lum bo'lsa – torayuvchi soploning chiqish kesimi yuzasini aniqlang.