O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti kasb ta’limi metodikasi kafedrasi

Maxsus yarimavtomatik tikuv mashinalari ishining xususiyatlari
Tikuvchilik buyumlari detallariga ishlov berishda alohida ishlarni bajarishga mo‘ljallangan 
yarimavtomatlar ishlatiladi. 
Puxtalaydigan va furnitura chatadigan yarimavtomat mashinalarda sermehnat 
texnologik jarayonlar bajariladi. Bu va bundan boshqa ba'zi ishlarni bajarishda materiallarning 

---

46 
surilishi, ignaning oqishi oldindan belgilangan bo‘lib, ular bajarayotgan jarayon oxirigacha 
materiallarni bosib turadigan va furniturani tutib turadigan maxsus konstruksiyali mexanizm 
yordamida bajariladi. 
Tikuvchi detallarga ishJov berayotganida mashinaning old qismi tomomda o‘tiradi. Mashina 
tikmayotgan paytida qisqich yoki tugma tutgich ko‘tarilgan bo‘ladi. Pedal bosilganda qisqich yoki 
tugma tutgich pastga tushadi va mashina ishlay boshlaydi. 
Yarimavtomatik tikuv mashinalarining texnologik jarayonlarda qo‘llanilishi mehnat 
unumdorligini anchagina oshirish, tikish sifatini yaxshilash, tikuvchilarning charchashini 
kamaytirish imkonini beradi. 
7.1. 3022-M RUSUMLI YARIMAVTOMATI 
«Orsha» yengil mashinasozlik firmasi ishlab chiqaradigan 3022-M rusumli yarimavtomati 
sof jun va aralash tolali kostyumbop gazlamalardan erkaklar shimining qiyiq qirqilmagan 
burmalarini bitta moki baxyaqator yuritib tikishga mo‘ljallangan. Asosiy valining aylanish chastotasi 
4000 ayl/min, baxyasining yirikligi 2,5 mm, burmaning uzunligi 70—190 mm, kengligi 20—
52 mm. Tikiladigan materialning tepki tagida qisilgan holatdagi qalinligi ko‘pi bilan 2 mm. 0203 
N° 100-120 raqamli ignalar ishlatiladi. 
Yarimavtomat mashina tikadigan bosh qism — 10 dan (103-rasm), «iplar zanjiri»ni uzish 
qurilmasi — 9, kiyim detali — 8 ni surish mexanizmi o‘rnatilgan ish stoli, burma hosil qiiish 
qurilmasi — 21, boshqarish pulti — 14, detallari qatlamini tutib turish qurilmasi (qisqich) — 3 va 
dazmollash qurilmasi — 2, mashina bosh qismining elektr yuritgichi — 28, elektr va pnevmatik 
boshqarish apparati, chiqarish pedali — 30 lardan iborat. Deniak, yarimavtomat markazlashtiriigan 
pnevmatik tamioqqa ulangan bo‘lishi kerak.