O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov


Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad al-G’azzoliydir



Download 3,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/210
Sana02.03.2022
Hajmi3,63 Mb.
#478462
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   210
Bog'liq
falsafa-1

Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad al-G’azzoliydir 
(1058-1111-yillar), 
G’azzoliy mashhur islom ilohiyotchisi, Kalom falsafasining yirik vakilidir. 
Abu Hamid G’azzoliy islomiy ilmlarning turli sohalarini dunyoviy ilmlarga 
qo’shib chuqur egallaydi. U nimani o’rgansa, shu sohani to’ldirishga, rivojlantirishga 
harakat qilib, har bir o’rgangan narsasini islom tarozisiga qoyib, o’lchab ko’rish 
asosida baholashga harakat qiladi. Oqibatda, islomning turli sohalariga oid yuzdan 


52 
ortiq asarlar yaratadi. U fikx ilmiga oid ,,Bosit“, ,,Vajid“ va „Kosit“, ,,Kalom“ 
ta’limotiga doir „Tavxid ul A’qoid“, ,,ArRisolat-ul-Qudsiya“, ,,Al-iqtisod-u fil-
e’tiqod“ kabi asarlarni yozgan. 
G’azzoliyni jahonga mashhur qilgan va dunyo tan olgan faylasuflar qatoriga 
qo’shgan asarlari — mu’tazilachilar, botiniylar (ular ko’proq aqlga tayanganlar)ning 
yo’ldan ozganini asoslashga va islomni zaiflashtirishlariga qarshi yozgan „Fadoix al-
Botiniya“, „Al-Qismoi-aI-Mustaqim“, „Hujjatul-Haq“, ,,Mufasiul-Xilof’ va „Ad-
Diras
 
al-Marqum“ nomli kitoblaridir. 
Abu Hamid G’azzoliy jahon faylasuflari, xususan, yunon faylasuflari asarlari 
bilan ham tanishib chiqqan. U Forobiy va Ibn Sinolarning Platon va Arastuning 
falsafasi ta’sirida qolganliklarini, ularga ergashganliklarini tanqid qilib, „Taxofut-ul-
falosifa“ („Faylasuflarga qarshi“) asarini yozgan. Bu asarida u Islomni, Qur’onni 
insoniyatning aqliy bilimlari mezonlari bilan o’lchab bo’Imasligini ta’kidlaydi. 
Insoniyatning aqliy bilimlarini Qur’on nuqtayi nazaridan ko’rib chiqish lozimligiga 
e’tibomi qaratadi. Agar shunday qilinmasa, Islomni yanglish tushunish davom 
etaveradi, biz buning oldini olishimiz kerak, deydi u. 
G’azzoliy o’z ta’Iimotida Islom falsafasi nuqtayi nazaridan kelib chiqib, kishilar 
haqiqatni tanish uchun awal Ollohni tanishi kerakligini, aks holda ular his-tuyg’uda 
ham, aqliy bilimlarda ham adashishlari mumkin, deydi. Xullas, G’azzoliy o’zining 
asarlarida islom ilohiyoti tizimini ishlab chiqib, uni falsafiy jihatdan asoslab beradi. U 
islomning eng yirik nazariyotchisi hisoblanadi. 
G’azzoliy islom ilohiyotiga oid falsafiy qarashlariga qarshi chiqqan faylasuf — 

Download 3,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   210




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish