O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Konserva va sharbatlarning umumiy kislotaliligi va pH kursatkichini aniqlashda 
potenstiometrdan foydalanish 
Buning uchun 250 sm
3
li kolbaga voronka orkali 24 g mahsulot namunasi yuvib 
utkaziladi. So’ngra kolbani yarim xajmigacha 80-85
0
S gacha xaroratli suv quyiladi va 
yaxshilab aralashtirib, 30 min davomida ushlab turiladi va tulatiladi. Sovutilgandan so’ng 
kolbani belgisigacha suv quyiladi. Kolba ogzini probka bilan yopib, aralashtirib, filtr 
kogozdan utkaziladi. 
Agar mahsulot suyuk bo’lsa, 50 g namunani 250 sm
3
li kolbaga solinadi va kolbani 
ulchov chizigigacha suv quyiladi hamda filtrlanadi. pH metr kursatkichini tugriligini bufer 
eritmada tekshirib oling. 
Kimyoviy stakanda 25-100 sm
3
gacha filtratdan pipetka orkali quying. Filtratni shunday 
miqdorini oling-ki, titrlash uchun 10-25 sm
3
natriy gidroksid eritmasi sarflansin. Filtratni 
uzluksiz aralashtirib natriy gidroksid bilan avvalo pH 6 gacha tez titrlanadi, so’ngra sekinrok 
pH 7 va 4 tomchi natriy gidroksid eritmasinin quyib titrlashni tugatiladi. Bunda pH 8.1 
bo’lishi kerak. pH 8,1 ga etkaziladigan modda natriy gidroksid eritmasini miqdori titrlash 
kursatkichlarini interpolyastiya kilish yuli topiladi. Umumiy kislotalikni ifodalab, kerakli 
kislotaga xisoblab kursatiladi. 
Bunday xisoblash ekvivalenti G: mol quyidagicha; 

---

203 
olma kislotasi-67,0; vino kislotasi-75; limon kislotasi-64; sirka kislotasi-60; shavel 
kislotasi-45; sut kislotasi-90 
Xisoblash quyidagi formula asosida amalga oshadi: 
X=V
1
CM2500.1/mV
2
,% 
Ikki parallel utkazilgan tajribalar natijalarini urtacha arifmetik kiymati xatosi 5% dan 
oshmaganda so’nggi natija sifatida kabo’l kilinadi. 
Vizual uslub
-Uslubni moxiyati shundan iboratki, tekshirilayotgan eritma natriy 
gidroksid eritmasi bilan indikator ishtirokida titrlanadi. 
Konussimon kolbaga pipetka yordamida 25 dan 30 sm
3
gacha filtratni olinadi. 
Filtratning shunday miqdori olinadiki, titrlash uchun 10-20 sm
3
natriy gidroksid eritmasi 
sarflansin. Kolbadagi filtratga 3 tomchi fenoftalein eritmasi qo’shib, natriy gidroksid bilan 
birday chaykatib to’rgan xolda 30 soniya davomida yo’qolmaydigan binafsha rang kolguncha 
titrlanadi. 
Xisoblash quyidagi formula asosida xisobga olinadi 
X=V
1
2503100/V
2
m, %