O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat pedagogika instituti

To’rtinchidan, mamlakat, eksport salohiyatini oshirish, uning xalqaro mehnat taqsimotida teng huquqli va o’zaro manfaatli shartlar asosida ishtirok etishi, iqtisodiyotimizning jahon iqtisodiy tizimiga keng ko’lamda integratsiyalashuvini yanada kuchaytirish. Bu – Vatanimizning dunyo bozoridagi o’rni va nufuzini, fuqarolarimizning o’z yurti iqtisodiy salohiyati va qudrati bilan faxrlanish tuyg’usini yuksaltirish demakdir.

Mamlakatning eksport salohiyatini oshirish bevosita jahon bozorida xaridorgir, raqobatga bardosh bera oladigan mahsul otlar ishlab chiqarish bilan bog’liq. O’tmishdan qolgan og’ir meros – bu iqtisodiyotimizning asosan xom ashyo yetkazib berishga mo’ljallangani va sanoat korxonalari texnologiyasining qolokligi, ularning serharakat sifatsiz ishlab chiqarish vositalari bilan jihozlanganidir. Bunday texnologiyasi eski korxonalar mahsul oti jahon bozorida raqobatga bardosh bera olmaydi. SHu bois mamlakatimiz hozircha chetga ko’proq xom ashyo chiqarishga majbur bo’lmoqda.

O’zbekistonda olib borilayotgan iqtisodiy siyosatda uning eksport salohiyatini oshirishga alohida e’tibor berilmoqda. Mahsul ot sifati va narxining ma’qulligi bilangina jahon bozoridagi mavqeni mustahkamlab olish, doimiy sheriklar va xaridorlar topish mumkin. SHundan keyingina xalqaro mehnat taqsimotida teng huquqli ishtirok eta olamiz. Lekin mamlakatimiz eksport salohiyatini oshirish uchun nafaqat an’anaviy mahsul otlar xajmini ko’paytirishimiz, balki ilgari O’zbekistonda ishlab chiqarilmagan mahsul otlarni o’zlashtirib, eksport qilishga erishmoq lozim. Bizda esa bunday imkoniyat yuksakligini qisqa muddatda avtomobilsozlik sanoati vujudga kelgani, avtomobillarimizni xorijga sotayotganimiz va shunga o’xshash boshqa misollar ko’rsatib turibdi.

Beshinchidan, iqtisodiyotdagi tarkibiy o’zgarishlarni izchil davom ettirish.

Bu – boy tabiiy zaxiralarimiz, intellektual hamda ilmiy – texnikaviy salohiyatimizdan to’liq va samarali foydalanish, iqtisodiyotda mukammal texnologik jarayonni o’z ichiga oladigan, tayyor mahsulot ishlab chiqaradigan, mineral va qishloq xo’jaligi xomashyosini sifatli qayta ishlaydigan quvvatlar yetakchi o’rin tutishini ta’minlash, xizmat ko’rsatish sohalarini rivojlantirish, ularning iqtisodiyotdagi o’rnini kuchaytirish, qishloqda yangi ish o’rinlarini yaratish demakdir.

O’zbekiston iqtisodiyotida tarkibiy o’zgarishlar bir necha yo’nalishda amalga oshirilmoqda:

1. 
   Iqtisodiyotning mulkchilik asoslari rivojlantirilyapti. Turli mulk shakllari vujudga keltirildi va takomillashtirilmoqda. Yuqorida bu xakda gapirilgan edi.
   
2. 
   Tayyor mahsulot ishlab chiqaradigan korxonalar tarmog’i kengaytirilmoqda, yangilari qurilmoqda.
   
3. 
   Kichik va o’rta biznes korxonalari tizimi shakllantirildi va jadal rivojlantirilmoqda.
   
4. 
   Bozor infratuzilmasi vujudga keldi. Tadbirkorlarga va aholiga rang-barang iqtisodiy, moliyaviy, axborot-reklama, huquqiy va ilgari o’zimizda bo’lmagan boshqa xizmat turlari ko’rsatilmoqda. Bu tarmoq ham kengayib, o’sib, shakl va mazmunini boyitmoqda.
   
5. 
   O’zbekistonning geografik o’rni, geopolitik xususiyatlari transport va kommunikatsiya masalalariga jiddiy e’tibor qaratishni talab etmoqda. Mazkur masalaga iqtisodiyotda amalga oshirilayotgan tarkibiy o’zgarishlarning muhim va nisbatan mustaqil qismi deb qarash lozim.
   

Jahon mamlakatlari bilan kafolatli aloqa, savdo-sotikni, iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish uchun bir necha yo’nalishlarda transport aloqa tizimi barpo etilmoqda.

Iqtisodiyotda tarkibiy o’zgarishlarni amalga oshirish, Ayniqsa qishloqka sanoatni olib borish, birinchi galda, qishloq xo’jaligi mahsul otlarini qayta ishlashga muljallangan o’rta va kichik korxonalar tarmog’ini rivojlantirish davlatimiz iqtisodiy siyosatida ustuvor ahamiyat kasb etmoqda.