|
5.2.
AVTOMOBILNING OLDI VA ORQA OSMALARINI
TEXNIK HOLATINI ANIQLASH VA TXK
TEXNOLOGIK JARAYONNING KETMA-KETLIGI
(MATIZ avtomobili misolida).
Faoliyat
turlari
Asbob
uskuna,
moslama va
ashyo
Rasm (ko‘rinish)
Ish bajarishda
qo‘yiladigan talablar
1.
Avtomobi
lni
ko‘tarish.
Avtomobil
ko‘targich
yoki
garaj
domkrati.
1-ikki ustunli ko‘targich;
2-garaj domkrati.
Avtomobil ko‘tarilgan
oldi va orqa osmalarn-
ing holatini nazorat qi-
lib chiqish.
2.
Amortizat
orni
mahkamlov-
chi
gaykalarni
tekshirish.
Kalitlar
to‘plarni,
Amortizatorning pastki
qismi va ustki 1, 2
gaykasi 4,5-7,0 kg.m
momentda tortib
ko‘rilsin (mahkamlan-
sin).
3.
Ko‘ndala
ng
balka
gaykalarini
mahkamlan-
ganligini
tekshirish.
Kalitlar
to‘plarni, di-
namometrik
dastak.
3-gayka.
Ko‘ndalang balkani
mahkamlovchi gayka 1
ni 3,5 – 5,5 kg.m mo-
mentda tortilsin.
1
2
3
149
4.
Bo‘ylanm
a
richag
vtulkasi va
gaykasi tor-
tilganligini
tekshirish.
Kalitlar
to‘plarni, di-
namometrik
dastak.
1,2-gaykalar.
Gaykalar 1 va 2 ni
bo‘shatib richagni
qimirlatib vtulka
tekshirilgach, gaykani
burab, 8,0-9,0 kg.m
momentda
mahkamlansin.
5.
Orqa os-
mani
che-
klovchi
bufer
ho-
latini
tek-
shirish.
Nazorat
qilinadi.
1-bufer.
Chap va o‘ng tomon-
dagi osmani cheklov-
chi bufer 1 tekshirilsin.
Yaroqsiz bo‘lsa al-
mashtirilsin. Prujina
siqib yechib olingach,
almashtiriladi.
6.
Turg‘unli
k stabiliza-
tori
vtulkalarini
texnik
ho-
latini
aniqlash.
Kalitlar
to‘plarni, di-
namometrik
dastak, yassi
jag‘li ombir.
1-shplint; 2-gayka;
3-shayba; 4-vtulka.
Turg‘unlik
sta-
bilizatorining
oldi
pastki bo‘ylama richa-
glari yechib olinsin.
Turg‘unlik stabilizatori
shplintlari
1 olinib gaykasi 2
yechilgach, sta-
bilizatorni qimirlatib
vtulka 4 tekshirilsin.
Lyuft bo‘lsa almash-
tirilsin va teskari
usulda yig‘ilsin. Gay-
kalar 4,0-5,0 kg.m
momentda mahkam-
lansin.
7.
Richag
sharli
bar-
mog‘lari
chang
himoya-
lagichi ho-
latini
aniqlash.
Ko‘zda, ot-
vertka, yassi
jag‘li ombir,
qo‘lda.
1-chang himoyalagich. 2-
qisqich.
Chang himoyalagich 1
yaroqsiz
bo‘lsa,
qisqich 2 olinib, zi-
chlagich
chiqarilsin.
Moylangach
yangisi
o‘rnatilib
qisqichda
mahkamlansin.
Barmoq qo‘lda
1
1
1
2
150
qimirlatib tekshirilsin,
katta og‘ish mavjud
bo‘lsa almashtirilsin.
8.
Amortizat
orlar
ishlashini
tekshirish
(aniqlash).
Qo‘lda.
Yaroqsiz bo‘lsa ta’mirlanadi yoki almashtiriladi.
Qanot tez va katta kuch bilan pastga bosib qo‘yib
yuboriladi. Amortizatorning siqilish va orqaga qay-
tish tezligi taqqoslansin. Amortizator qarshiliksiz
ishlasa ta’mirlansin yoki almashtirilsin.
9.
Rich-
agdagi shar-
simon
sharnir ho-
latini
aniqlash.
Qo‘lda.
Shinani ust va pastki qismidan ushlab, ustki qismini
o‘zingizga va avtomobilga qaratib harakatlantirib
ko‘ring. Sharsimon sharnir qimirlasa almashtirilsin.
10.
Sharli
barmoqning
holatini
tekshirish.
Nazorat qi-
linib qo‘lda
ushlab
ko‘riladi.
Sharli barmoqni mahkamlangan gaykani bo‘shab
qolishi barmoqni va mushtchasi orasida tirqish
mavjudligi. Sharli barmoq almashtirilsin.
5.3. O‘QUV AMALIYOTINI O‘TKAZISH BO‘YICHA
USLUBIY KO‘RSATMALAR
Dars bosqichlari
Ta’lim beruvchi (o‘qituvchi)
Ta’lim oluvchi
(o‘quvchi)
I-bosqich:
Tashkiliy qism
(20 daqiqa).
Mavzu, amaliyot maqsadi va
baholash mezonlarini tushunti-
radi.
Tinglab,
o‘zlashtiradi.
II-bosqich:
Kirish
yo‘riqnomasi
(20 daqiqa).
Mehnat
xavfsizligi,
sanitariya
qoidalari va bajariladigan ishlarni
tushuntiradi. Mavzuga doir naz-
ariy bilimlarni takrorlaydi. Ba-
jaradigan ishlar ketma-ketligini
tushuntiradi.
Tinglab,
o‘zlashtiradi. Naz-
ariy bilimlarni mus-
tahkamlaydi
III-bosqich:
Nazariy bilimlar-
ni
tekshirish.
(test)
Test savollarini tarqatib, nazorat
qiladi.
Testga yozma
usulda javob beradi-
lar.
151
(20 daqiqa).
IV-bosqich:
Amaliy ishlar
(160 daqiqa).
To‘g‘ri
bajarilishi
kuzatilib,
ko‘rsatmalar beradi. Qilinayotgan
ishlarni baholab boradi.
Berilgan topshiriqni
ketma-ketlik asosida
bajarishadi.
V-bosqich:
Yakuniy qism
(20 daqiqa).
Qilingan ishlar tekshirilib, xato va
kamchiliklar ko‘rsatilgach, me-
zonga asoslanib baholaydi.
Yo‘l qo‘yilgan kam-
chiliklarni
o‘zlashtirib, ish
o‘rnini tartibga
keltirib, topshiradi.
5.4. O‘QUVCHILARNING BILIMLARINI TEKSHIRISH
UCHUN NAMUNAVIY TEST SAVOLLARI
1. Asbob-uskuna va moslamalardan o‘z vazifasida foyda-
lanmaslik nimaga olib keladi?
A) sinishga;
B) shikastlanishga;
C) yaroqsiz holatga kelishiga;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
2. Ko‘ndalang turg‘unlik stabilizatori qanday ish bajaradi?
A) osmani ushlab turadi;
B) osmalarni biriktiradi;
C) kuzovni yonga og‘ishi va ko‘ndalang tebranishini ka-
maytiradi;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
3. Sharli barmoqning nosozlik belgisini aniqlang?
A) shplint tushib qolgan;
B) taqillash hosil bo‘lgan;
C) tirqish hosil bo‘lgan;
D) gaykasi bo‘shagan.
152
4. Kuzovning bir tomonga gorizontal tekislikka nisbatan
og‘ishi sababini aniqlang?
A) prujina yaroqsiz;
B) amortizator yaroqsiz;
C) avtomobil qiya joyda turibdi;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
5. Amortizatorni ishlash-ishlamasligi qanday tekshiriladi?
A) avtomobilni notekis yo‘lda boshqarish orqali;
B) kuzovni tebrantirish orqali;
C) boshqa avtomobil bilan taqqoslash usuli;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
6. Amortizator ishlamasligi nimaga olib keladi?
A) avtomobilda kuchli turtkilar sodir bo‘ladi;
B) rezbalarni bo‘shashiga olib keladi;
C) narsalar ishdan chiqishi mumkin;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
7. Osmaning nosozligi nimaga olib keladi?
A) avtomobilni boshqarish qiyinlashadi;
B) shinalar ishdan chiqadi;
C) harakat xavfsizligiga ta’siri bo‘ladi;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
8. Avtomobil ko‘targichning boshqaruv pultiga nima uchun
ogohlantiruvchi yozuv osib qo‘yiladi?
A) xavfsizlik choralarini amalga oshirish uchun;
B) tushib ketmasligi uchun;
C) ruxsatsiz tushirmaslik uchun;
153
D) A va C javoblar to‘g‘ri.
9. Osmalarni tekshirish va TXK uchun estakada yoki zovur
(kanava) dan foydalansa bo‘ladimi?
A) faqat nazorat qilishda;
B) rostlashda;
C) detallarni almashtirishda;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
10. DAEWOO avtomobillari amortizatorlari ta’mirlashga
mo‘ljallanganmi?
A) mo‘ljallanmagan;
B) ta’mirlanmaydi;
C) konstruksiyasi javob bermaydi;
D) barcha javoblar to‘g‘ri.
TEST JAVOBLARI (kalit)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
D
D
D
D
D
D
D
A
A
A
154
Do'stlaringiz bilan baham: |
