O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi j. Kulmuxamedov, Sh. Erbekov, K. Ibragimov, S. Raximberdiyev, D. Musayev

8-rasm. Orqa old osmalarning ramaga ulanishi 
1-old kronshteyn; 2-rama; 3-amortizator kronshteyni; 4-vtulka;
5-amortizator; 6-orqa kronshteyn; 7-belbog‘ (xomut); 8-varaq;
9-stremyanka; 10-planka. 
Yengil avtomobillar ramasiz bo‘lib uning vazifasini kuzov ba-
jaradi. Old va orqa osmalar kuzovga payvandlangan kronshte-
ynlarga mahkamlanadi. Ularning konstruksiyasi 9-rasmda berilgan.
8
9
10
7

---

122 
9-rasm. 
1-prujina; 2-ko‘ndalang richag; 3-ko‘ndalang shtanga; 4-rezina 
bufer. 
10-rasmda esa TICO avtomobilining orqa osmasini qismlar-
ga ajratilgan holatdagi ko‘rinishi berilgan.
10-rasm. 
1-orqa spiralsimon prujina; 2-zarba so‘ndirgich; 3-prujinaning ustki 
egari; 4-amortizator; 5-ko‘ndalang tortqi (shtanga); 6-bo‘ylama 
richag; 7-vtulka; 8-orqa ko‘prik. 
2
1
7

---

123 
Xavfsiz ishlash usullari 
Avtomobilning orqa osmasini yechishdan oldin g‘ildirak va 
osma detallarini ifloslikdan tozalash zarur, bu ish o‘rnini va ish-
chini toza ishlash imkonini beradi. Asbob-uskunalar o‘z vazifasi 
bo‘yicha foydalanilsin, aksincha uni ishdan chiqishiga yoki sin-
ishiga olib keladi. Bunday harakat shikastlanishga ham sabab 
bo‘ladi. Ko‘rsatilgan ketma-ketlik asosida ish bajarilsin, bu 
to‘g‘ri va qiyinchiliksiz bajarishni ta’minlaydi. Amortizatorlarni 
ustki qismini yechib olishdan oldin uning tagiga erkin kiruvchi 
tirgak qo‘yilsin, bu tushib ketishni oldini oladi.
Ko‘rsatilgan rezbali birkmalarni burash momentdan ortiq 
mahkamlamang, bu boltni uzilib ketishga va qo‘lni urib olishga 
olib kelishi mumkin. Asboblarni ishlatishda toza bo‘lishiga va 
o‘z joyiga qo‘yishga odatlaning. Har qanday ishni bajarishda 
shoshilmang va chala bajarmang. Ehtiyotkorlik baxtsiz hodisa va 
shikastlanishni oldini oladi, buni unutmang! Bu Sizni salomat-
ligingiz, uni qadrlash va saqlash o‘z qo‘lingizda, doim yodin-
gizda bo‘lsin!