O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi falsafa ma’ruzalar matni



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet85/246
Sana27.03.2021
Hajmi1,61 Mb.
#62197
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   246
Bog'liq
16586 Falsafa asoslari.doc

Frantsuz  falsafasi.  O’rta  asrlardagi  Evropa  falsafasi  taraqqiyotida  Frantsiyada  shakllangan  milliy  falsafa 
maktabi nihoyatda katta o’rin tutadi. Bu borada R. Dekart, Lametri, Gelvetsiy, Didro, Golbax va Russolarning 
qarashlari nihoyatda muhim.  
R. Dekart (1596-1650) falsafasida dualizm asosiy o’rin tutadi. Uning fikricha materiya va ruh borliqning asosida 
yotadi va xudoga bo’ysunadi. Olam, Dekart fikricha cheksiz va abadiy, u inson tafakkuriga bog’liq bo’lmagan 
holda rivojlanadi va takomillashadi. R. Dekartning «Men fikr qilayapman, demak men mavjudman» degan fikri 
faylasuflar orasida mashhur bo’lib hisoblanadi. Bilishda fikr va sezgilarning ahamiyatini nihoyatda ortiqcha deb 
bilgan  R.  Dekart  ratsionalizm  ta’limotining  asoschisi  bo’lib  hisoblanadi.  Uningcha  insonning  fikrlashi  va 
mulohaza  qilishi  shubha  ostiga  olib  bo’lmaydigan  jarayondir,  undan  boshqa  hamma  narsani  tekshirish  shubha 
ostiga olish mumkin. Dekart o’sha  


zamonning eng buyuk matematiklaridan biri bo’lib, o’z davrida aniq fanlar sohasida katta ahamiyat kasb etgan 
deduktsiya usulini falsafaga kiritgan olim bo’lib hisoblanadi.  
Lametri  va  Gelvetsiy, Didro  va  Golbax o’z  davrida  frantsuz  hayotida  nihoyatda  katta ahamiyatga  ega  bo’lgan 
milliy  davlatchilik,  inson  erkinligi  va  haq-huquqlari  muammolariga  alohida  e’tibor  qaratganlar.  Frantsuz 
millatini ma’naviy jihatdan yuksaklikka ko’tarish va  ma’rifatli xalqqa aylantirish uchun o’z asarlarida ana shu 
qadriyatlarga erishishning yo’llari va usullarini ko’satib berganlar.  
Ular  tomonidan  yaratilgan  ko’p  tomlik  «Entsiklopediya»  o’sha  zamonning  ma’naviy  muammolarini  ma’rifatli 
yo’l bilan hal qilish usullari va imkoniyatlari ko’rsatib berilgan «Evropa qomusi» darajasiga ko’tarilgan edi. Bu 
kitobni  yaratishda  boshqa  ko’pgina  ma’rifatparvar  frantsuz  olim  va  mutaxassislari  ham  qatnashgan  bo’lib, 
o’zining  ahamiyati,  muammolarining  umuminsoniy  nuqtai  nazaridan  echilishi,  xalqchilligi  va  tilining  frantsuz 
millati hayot tarziga yaqinligi bilan entsiklopediya XVIII asr Evropasining tengi yo’q kitobi edi. Aynan ana shu 
kitob  mualliflari  o’zlarining  boshqa  asarlari  va  faoliyatlari  bilan  1789-1884  yillardagi  Frantsuz  inqilobi  qabul 
qilgan  «Inson  va  grajdanlar  huquqlar  dekloratsiyasi»da  ilgari  surilgan  umuminsoniy  qadriyatlarni  jamiiyat 
taraqqiyotining eng ustivor ma’naviy mezonlariga aylantirdilar.  

Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish