O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti qo’lyozma huquqida udk

3.5 Chiqaruv daraxtini yasash

Bu dasturlardan chiqaruv daraxti yasaymiz.

World< World,” ”>,case,”Welt”>>, World.”ist”>,case, “alles”>>>

Yuqoridagilar Semantic proyektini natijasi.

[“the”, “World”, “is”, “all”]

[“die”, “Welt”, “ist”, “alles”]

Bu proyektdan chiqaruv daraxti quyidagicha bo’ladi.

Word

III bob xulosasi.

Men bu bobda Ingliz va o’zbek tillari uchun tarjimon yasash mantiqiy asoslari o’rganildi va asosiy so’z turkumlari uchun Vizual Prologda bu ishni amalga oshirdim.

Bu bob 5ta bo’limdan iborat . Bu bo’limlarda English , German, Semantic sinflarni yasashni o’z ichiga oladi. Oxirgi 5 bo’limda chiqaruv daraxti keltirilgan. Bu chiqaruv daraxti mantiqiy dasturlash , mantiqiy hisob jarayoni, predikatlar algebrasi va bularni qo’llab quvvatlovchi formallatasiya- Prolog dasturlash tili haqida so’z yuritiladi. Prolog dasturlash tilining asosiy funksional imkoniyatlari misollar orqali ko’rsatiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. O`zbekiston Respublikasi “kadrlar tayyorlash milliy dasturi” // Barkamol avlod.- O`zbekiston taraqqiyotining poydevori

2.Eduardo Costa “Висуал Пролог 7.1 для начинаюших”

3.F.C.N. Pereira and S.M.Shieber “Prolog and Natural – Language Analysis”. 1987

3.WWW.ProgBook.net

XOTIMA

Men ushbu magistrlik desertatsiyamda Mantiqiy dasturlash asosiy tamoyillarini o’rganish Prolog dasturlash tilida asosiy obyektlarni yasash va Visual Prolog dasturlash muhitida ularni amalga oshirish sun’iy intelekt tizimlari jumladan tabiiy tillar tarjimalari bilan tanishdim. Bu dasturimda Ingliz va nemis tillari uchun Visual Prologda bu ishni amalga oshirdim.

Hozirgi kunda suniy intelekt tizimlari jumladan tabiiy tillar prossersorlari rivojlanish tezligi juda katta. Morfologik, semantic lug’at tizmlari regulyar ifodalarga asoslangan Web qidiruv tizimlari, annotatsiya tizimlari tobora rivojlanib barcha tipdagi tabiiy tillarni qamrab olmoqda. Bu tizimlarni qo’llab quvvatlovchi matematik apparat mantiqiy algebra va prolog dasturlash tili bu sohadagi o’rganish kerak bo’lgan asosiy vositalar hisoblanadi. Ushbu desertatsiya Prolog mantiqiy dasturlash tiliga bag’ishlangan.

Prolog tili asosan hayotdan olingan predikatlardan dasturlash tillarida foydalana olish mantiqiy hisob jarayonini tashkil qilish uchun muhim imkoniyat hisoblanadi. Prolog dasturlash ytili ana shunday predikatlarni qo’llab quvvatlash uchun yaratilgan tildir.

Magistrlik dissertastiyasi kirish, uchta bob, xotima, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat. Kirish qismida mavzuning dolzarbligi, xususan, prolog mantiqiy dasturlash tilini dolzarb ekanligi, ishning maqsad va vazifalari, tadqiqot obyekti, tadqiqot usuli va uslubiyoti, olingan asosiy natijalar batafsil bayon etilgan .

Har qaysi bob 1ta bo’limdan iborat bo’lib, har qaysi bobda xulosa berilgan. Birinchi bob “Mantiqiy dasturlash haqida” deb nomlangan.Birinchi bo’lim esa Prolog tili gramatikasi deb nomlangan. Ushbu bo’limda Prolog tilini mantiqiy dasturlashning muhimligi, determinizm, turli dasturlar ishlashi ko’rsatilgan.

Keyingi bobda ro’yxat, ro’yxat uzunligi, o’rta arifmetik hisoblovchi dastur va boshqa turli xil dasturlar keltirilgan. Bu bobni xulosasi ham keltirilgan.

Ingliz va o’zbek tillari uchun tarjimon yasash mantiqiy asoslari o’rganildi va asosiy so’z turkumlari uchun Vizual Prologda bu ishni amalga oshirilgan.